Fragment, czyli pogranicze filozofii i literatury w pisarstwie Emila Ciorana
DOI:
https://doi.org/10.18778/1689-4286.27.02Abstrakt
This article concerns fragmentary writing of Emil Cioran. The author tries to show that the fragment is a specific type of artistic creativity that is situated between literature and philosophy. The initial part of the article deals with the problem of modern fragmentarism that was born in the times of German romanticism. Then, the author investigates the causes of Cioran’s fragmentary writing, which are: the opposition to systematic philosophy, the opposition to modern idea of a literary „work” and the intellectual honesty which shows heterogeneity of life. All this makes the fragment very difficult to interpret: we wish to adopt the whole sense of it, but we cannot do this. Also, the title issue turns out to be unsolvable. Cioran escapes fixed categories. And fragment, as an unsuccessful, fractured discourse, can be both literature and philosophy, or none of them. That makes it similar to Jacques Derrida’s ideas of farmakon, aporia or différance.
Bibliografia
Adorno, Theodor W., 1999, Minima moralia. Refleksje z poharatanego życia, przeł. M. Łukasiewicz, Kraków: Wydawnictwo Literackie.
Zobacz w Google Scholar
Arendt, Hannah, 1991, Myślenie, przeł. H. Buczyńska-Garewicz, Warszawa: Czytelnik.
Zobacz w Google Scholar
Arystoteles, 1990, Metafizyka, [w:] Arystoteles, Dzieła wszystkie, Warszawa.
Zobacz w Google Scholar
Benn, Gottfried, 2011, Nigdy samotniej i inne wiersze (1912–1955), wybór, oprac. i wstęp Z. Jaskuła, Wrocław: Biuro Literackie.
Zobacz w Google Scholar
Bosquet, Alain, 1995, Cioran, „Forum”, 22, s. 19.
Zobacz w Google Scholar
Chawziuk, Tadeusz, 1996, Cioran do śmiechu, „Nowy Nurt”, 6, ss. 1, 16.
Zobacz w Google Scholar
Cioran, Emil, 1999, Rozmowy z Cioranem, przeł. I. Kania, Warszawa: KR.
Zobacz w Google Scholar
Cioran, Emil, 2004, Zeszyty 1957–1972, słowo wstępne S. Boué, przeł. i opatrzył przypisami I. Kania, Warszawa: KR.
Zobacz w Google Scholar
Czaja, Dariusz, 2009, Fragmenty (nicości), [w:] Dariusz Czaja, Lekcje ciemności, Wołowiec: Czarne, ss. 237–252.
Zobacz w Google Scholar
Derrida, Jacques, 1992, Farmakon, przeł. K. Matuszewski, [w:] Jacques Derrida, Pismo filozofii, Kraków: inter esse.
Zobacz w Google Scholar
Derrida, Jacques, 1993, Aporias, trans. by T. Dutoit, Stanford.
Zobacz w Google Scholar
Filek, Janina, 2005, Filozofia odrzucenia. Wokół myśli Emila Ciorana, „Colloquia Communia. Filozofia człowieka”, 1–2, ss. 58–67.
Zobacz w Google Scholar
Gadamer, Hans-Georg, 2003, Język i rozumienie, wybór, przekład i posłowie P. Dehnel, B. Sierocka, Warszawa: Fundacja Aletheia.
Zobacz w Google Scholar
Geertz, Clifford, 1998, O gatunkach zmąconych, przeł. Z. Łapiński, [w:] Ryszard Nycz (red.), Postmodernizm. Antologia przekładów, Kraków: Wydawnictwo Baran i Suszczyński.
Zobacz w Google Scholar
Hilsbecher, Walter, 1972, Tragizm, absurd i paradoks. Eseje, przeł. S. Błaut, Warszawa: PIW.
Zobacz w Google Scholar
Januszkiewicz, Michał, 1997, W perspektywie egzystencjalizmu: filozofia — literatura — interpretacja egzystencjalna, [w:] Tomasz Mizerkiewicz (red.), Śladami człowieka książkowego, Poznań: Polinfo.
Zobacz w Google Scholar
Kania, Ireneusz, 2001, Ścieżka nocy, Kraków: Znak.
Zobacz w Google Scholar
Kunce, Aleksandra, 2001, Jak mikro- i makrologicznie myśleć o tożsamości?, [w:] Aleksander Nawarecki (red.), Miniatura i mikrologia literacka, t. 2, Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.
Zobacz w Google Scholar
Lyotard, Jean-Francois, 1997, Kondycja ponowoczesna. Raport o stanie wiedzy, przeł. M. Kowalska i J. Migasiński, Warszawa: KR.
Zobacz w Google Scholar
Markowski, Michał Paweł, 1997, Nietzsche. Filozofia interpretacji, Kraków: Universitas.
Zobacz w Google Scholar
Markowski, Michał Paweł, 2009, Życie na miarę literatury, Kraków: Homini.
Zobacz w Google Scholar
Mattheus, Bernd, 2008, Cioran. Portret radykalnego sceptyka, przeł. R. Reszke, Warszawa: KR.
Zobacz w Google Scholar
Michalski, Maciej, 2003, Dyskurs — apokryf — parabola. Strategie filozofowania w prozie współczesnej, Gdańsk: Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego.
Zobacz w Google Scholar
Mróz, Piotr, 2005, Samobójstwo myśli: uwagi o filozoficznej aforystyce E. Ciorana, „Estetyka i Krytyka”, 2, ss. 210–223.
Zobacz w Google Scholar
Nietzsche, Friedrich, 1973, Aforyzmy, Warszawa: PIW.
Zobacz w Google Scholar
Nietzsche, Friedrich, 2001, Zapiski o nihilizmie (z lat 1885–1889), przeł. G. Sowiński, [w:] Grzegorz Sowiński (red.), Wokół nihilizmu, Kraków: Wydawnictwo A.
Zobacz w Google Scholar
Pessoa, Fernando, 2007, Księga niepokoju Bernarda Soaresa, pomocnika księgowego w Lizbonie, przeł. M. Lipszyc, Izabelin: Świat Książki.
Zobacz w Google Scholar
Piechaczek, Sławomir, 2008, Człowiek jako chore zwierzę: z antropologii E. M. Ciorana, „Przegląd Filozoficzny”, 3, ss. 107–123.
Zobacz w Google Scholar
Schlegel, Friedrich, 2009, Fragmenty, przeł. C. Bartl, oprac., wstęp i koment. M. P. Markowski, Kraków: Universitas.
Zobacz w Google Scholar
Sontag, Susan, 1968, Introduction, [w:] Emil Cioran, The Temptation to Exist, Chicago.
Zobacz w Google Scholar
Zabłocki, Krzysztof, 1990, Cioran-story, „Literatura na Świecie”, 1, ss. 282–300.
Zobacz w Google Scholar
Zagajewski, Adam, 2007, Poeta rozmawia z filozofem, Warszawa: Zeszyty Literackie.
Zobacz w Google Scholar
Zawadzki, Andrzej, 2009, Literatura a myśl słaba, Kraków: Universitas.
Zobacz w Google Scholar
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.