The activity of the landed gentry of the Kingdom of Poland during Warsaw’s agricultural and industrial exhibitions in the 19th century

Jarosław Kita

doi:10.18778/2080-8313.27.01

Authors

Jarosław Kita University of Lodz https://orcid.org/0000-0002-8374-2848

DOI:

https://doi.org/10.18778/2080-8313.27.01

Keywords:

landowners, exhibition movement, Warsaw, 19th century, agriculture, industry

Abstract

For two decades after the defeat of the January Uprising, the programme of organic work prevailed in the Kingdom of Poland, whose creators envisaged as one of the most important programme points the modernisation of society and the economy of the Polish lands, including agriculture. One of the important tools in the implementation of the programme was to be the organisation of agricultural and industrial exhibitions. After the January Uprising, four such exhibitions were held in Warsaw, and the first three were clearly dominated by sections related to agriculture and the food industry. They were attended by, among others, landowners of the Kingdom of Poland presenting their achievements. The aim of this article is to identify those most active representatives of the landed gentry community in the organisation of the exhibitions and their contribution to the modernisation of the economy, especially agriculture.

Author Biography

Jarosław Kita, University of Lodz

Prof. dr hab. Jarosław Kita – kierownik Katedry Historii Polski XIX wieku w Instytucie Historii na Wydziale Filozoficzno-Historycznym Uniwersytetu Łódzkiego, członek Komitetu Nauk Historycznych Polskiej Akademii Nauk, członek Prezydium Zarządu Głównego Polskiego Towarzystwa Historycznego.

Zainteresowania naukowe: historia społeczna i gospodarcza XIX i XX w., dzieje społeczeństwa polskiego na tle porównawczym ze społeczeństwami Europy Środkowo-Wschodniej, historia ziemiaństwa polskiego, europejska kultura uzdrowiskowa XIX–XXI w., dzieje wojskowości polskiej w dobie zaborów, historia nauki w XIX–XXI w., przeszłość łódzkiego środowiska naukowego, dzieje miast regionu Polski centralnej.

References

„Biblioteka Warszawska” 1841, vol. 2.
Google Scholar

„Dziennik Praw Królestwa Polskiego” 1819, vol. 6; 1848, vol. 41.
Google Scholar

„Gazeta Przemysłowa” 1867, No. 94–96.
Google Scholar

„Gazeta Przemysłowo-Rolnicza” 1874, No. 38; No. 40; No. 42.
Google Scholar

„Gazeta Warszawska” 1870, No. 196; No. 198; No. 205–206; No. 208; No. 211.
Google Scholar

„Gazeta Warszawska” 1874, No. 202–204; No. 214.
Google Scholar

„Kłosy” 1870, No 275–276.
Google Scholar

„Kłosy” 1874, No. 478; No. 483.
Google Scholar

„Kłosy” 1885, No. 1041–1042; No. 1045; No. 1047.
Google Scholar

„Kurier Warszawski” 1867, No. 211; No. 214; No. 217–218.
Google Scholar

„Kurier Warszawski” 1870, No. 203; No. 205–207; No. 209.
Google Scholar

„Kurier Warszawski” 1874, No. 200–202.
Google Scholar

„Kurier Warszawski” 1885, No. 191.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1002/mmnd.48018850119

„Przegląd Techniczny” 1885, vol. 22, No. 7.
Google Scholar

„Przegląd Tygodniowy” 1885, No. 25; No. 31–32.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1038/032031a0

„Roczniki Gospodarstwa Krajowego” 1858, vol. 32.
Google Scholar

„Tygodnik Ilustrowany” 1867, No. 416; No. 419.
Google Scholar

„Tygodnik Ilustrowany” 1870, No. 144.
Google Scholar

„Tygodnik Ilustrowany” 1874, No. 345.
Google Scholar

„Tygodnik Ilustrowany” 1885, No. 128–130.
Google Scholar

„Wędrowiec” 1885, No. 29–30.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1292/jvms1885.1885.29

„Wystawa Krajowa Rolnicza i Przemysłowa: organ komitetu wystawy” 1877, No. 1–24.
Google Scholar

Aleksandrowicz J., Krótka relacja. O wystawie płodów gospodarstwa wiejskiego i ogrodnictwa, odbytej w Warszawie w roku 1867, [in:] Józefa Ungra Kalendarz Ilustrowany na rok zwyczajny 1868, Warszawa 1867.
Google Scholar

Aleksandrowicz J., Relacja o wystawie płodów rolniczych i gospodarskich, odbytej w Warszawie w roku 1870, [in:] Józefa Ungra Kalendarz Ilustrowany na rok zwyczajny 1871, Warszawa 1870.
Google Scholar

Dwudziestopięciolecie Muzeum Przemysłu i Rolnictwa w Warszawie: 1875–1900, Warszawa 1901.
Google Scholar

Dzieje Maluszyna i jego dziedziców z opowiadania i z pamięci zebrane przez hrabinę Helenę [z Morstinów] Ostrowską, wstęp i oprac. A. J. Zakrzewski, Warszawa 2009.
Google Scholar

Encyklopedia rolnictwa i wiadomości związek z nim mających, vol. 1–5, Warszawa 1873–1879.
Google Scholar

Katalog krajowej wystawy rolniczej i przemysłowej [od 6. września do 4. października] we Lwowie, Lwów 1877.
Google Scholar

Katalog wystawy rolniczo-przemysłowej w Warszawie wydany staraniem Kazimierza Sulistrowskiego, Warszawa 1885 (accessed via: https://polona.pl/item/katalog-wystawy-rolniczo-przemyslowej-w-warszawie,NjIxNTk5NzU/ – 17.10.2023).
Google Scholar

Miaskowski F., Wystawa płodów przemysłu krajowego, „Biblioteka Warszawska” 1845, vol. 3.
Google Scholar

Wystawa przemysłowo-rolnicza w Warszawie w r. 1885, „Przegląd Techniczny” 1885, vol. 22, No. 7.
Google Scholar

Wystawa rolnicza w Warszawie, [in:] Józefa Ungra Kalendarz Warszawski Popularno-Naukowy Ilustrowany na rok zwyczajny 1875, Warszawa 1874.
Google Scholar

Wystawa rolniczo-przemysłowa we Lwowie, „Gazeta Przemysłowo-Rzemieślnicza” 1877, No. 43.
Google Scholar

Bujak F., Wieś zachodniogalicyjska u schyłku XIX w., Lwów 1904.
Google Scholar

Caban W., Kita J., Ziemiaństwo Królestwa Polskiego wobec modernizacji rolnictwa. Stan i potrzeby badań, „Rocznik Łódzki” 2017, vol. 66, pp. 167–179.
Google Scholar

Drexlerowa A. M., Wystawy wytwórczości Królestwa Polskiego, Warszawa 1999.
Google Scholar

Drexlerowa A. M., Olszewski A. K., Polska i Polacy na powszechnych wystawach światowych 1851–2000, Warszawa 2005.
Google Scholar

Garbaczewski W., Przemysł, sztuka, polityka. Wystawy gospodarcze na ziemiach polskich i z Polską związane ok. 1850–1914, Poznań 2015.
Google Scholar

Grabski W., Historia Towarzystwa Rolniczego 1858–1861, vol. 2, Warszawa 1904.
Google Scholar

Hauk R., Wystawy przemysłowe w Królestwie Polskim w latach 1821–1857, Opatówek 1996.
Google Scholar

Ihnatowicz E., Kalendarze drugiej połowy XIX wieku jako źródło do badań literackich – „Kalendarz Ungra”, [in:] E. Jankowski, J. Kulczycka-Saloni (eds), Problemy literatury polskiej okresu pozytywizmu. Seria 2, Wrocław 1983.
Google Scholar

Jaskulski M., Wystawy przemysłowe w czasach Królestwa Polskiego, Łódź 1988.
Google Scholar

Jaszczuk A., Spór pozytywistów z konserwatystami o przyszłość Polski 1870–1903, Warszawa 1986.
Google Scholar

Kita J., Cukrownictwo w majątkach ziemskich Potockich i Ostrowskich w okresie zaborów, „Studia z Historii Społeczno-Gospodarczej XIX i XX Wieku” 2008, vol. 5, pp. 27–49.
Google Scholar

Kita J., Nadpilickie majątki ziemskie Ostrowskich z Maluszyna w XIX wieku w świetle archiwum rodzinnego, „Między Wisłą a Pilicą. Studia i materiały historyczne” 2002, vol. 3, pp. 139–153.
Google Scholar

Kita J., Wilegiatury – moda na dziewiętnastowieczny „urlop”, [in:] J. Kita, M. Korybut-Marciniak (eds), Życie prywatne Polaków w XIX wieku, t. 6, „Moda i styl życia”, Łódź-Olsztyn 2017, pp. 31–50.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.18778/8088-801-2.03

Kita J., Wytwory wsi polskiej i innowacje z zakresu agrotechniki na warszawskich wystawach rolniczo-przemysłowych w drugiej połowie XIX wieku, [in:] M. Kłusek (ed.), Wieś polska na przestrzeni wieków, vol. 1: Od utraty niepodległości do I wojny światowej, Warszawa 2024, pp. 213–232.
Google Scholar

Kita J., Ziemiaństwo polskie a modernizacja gospodarki rolnej do 1914 r. (zarys problematyki), „Zeszyty Wiejskie” 2016, vol. 22, pp. 435–443.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.18778/1506-6541.22.33

Kizwalter T., Polska droga do nowoczesności – zwyczajna czy wyjątkowa? – https://www.youtube.com/watch?v=Yr3iAolxKHM (accessed: 25.09.2024).
Google Scholar

Kizwalter T., Polska nowoczesność. Genealogia, Warszawa 2020.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.31338/uw.9788323546344

Kowalski M. J., Warszawskie Wystawy Rolniczo-Przemysłowe, Łódź 2021.
Google Scholar

Królikowski J., Polska wystawa rolnicza i przemysłowa w Toruniu z roku 1874. Szkic monograficzny, Toruń 1926.
Google Scholar

Ołdziejewski K., Wystawy powszechne. Ich historia, organizacja, położenie prawne i wartość społeczno-gospodarcza, Poznań 1928.
Google Scholar

Paduchowski W., Galicyjskie górnictwo i hutnictwo w świetle Powszechnej Wystawy Krajowej w 1894 roku, „Folia Historica Cracoviensia” 2014, No. 2, pp. 155–177.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.15633/fhc.652

Przegaliński A., Wokół wystawy Rolniczo-Przemysłowej w Lublinie w roku 1901, Lublin 2010.
Google Scholar

Przegaliński A., Z dziejów wystaw rolniczych. Trzecia Wystawa Rolnicza (1860) i Wystawa Rolniczo-Przemysłowa (1901) w Lublinie, Lublin 2012.
Google Scholar

Tylicki S. W., Rys historyczny wystaw w Królestwie Polskiem i szkic projektu planowej ich organizacji na przyszłość, „Praca. Dodatek poświęcony artykułom w sprawach administracyjnych, ekonomicznych, prawnych i społecznych, oraz materyałom spraw tych dotyczącym” 1909, No. 2, pp. 1–24; 1909, No. 3, pp. 1–23.
Google Scholar

Złotkowski D., Wystawa Przemysłu i Rolnictwa w Częstochowie 1909 roku w świetle prasy polskiej, Częstochowa 2009.
Google Scholar