Ewolucja regulacji prawnych kąpielisk w II Rzeczypospolitej
DOI:
https://doi.org/10.18778/2080-8313.24.03Słowa kluczowe:
kąpielisko, prawo wodne, zakłady kąpielowe, zakłady kąpielowe rytualne dla ludności żydowskiej, uzdrowiskaAbstrakt
Po odzyskaniu przez Polskę w 1918 r. niepodległości podjęto szereg działań legislacyjnych mających na celu unormowanie zagadnień związanych z kąpieliskami. W polskim języku prawnym termin kąpielisko posiadał w okresie międzywojennym dwa znaczenia: sanitarne – zakładów kąpielowych (publicznych łaźni, miejsc utrzymania higieny) oraz miejsc, miejscowości wypoczynku nad wodą. Regulacje prawne miały w szczególności na celu unifikację pięciu pozaborczych systemów prawnych w jeden system. Wyjątkowe opóźnienia cywilizacyjne występowały na obszarze dawnego zaboru rosyjskiego. Szczególne przepisy obowiązywały w zakresie zakładów kąpielowych rytualnych dla ludności żydowskiej. Ustawa o uzdrowiskach z 1922 r. przewidywała szczególny reżim prawny dla kąpielisk morskich. Kolejnym źródłem regulacji było rozporządzenie o urządzeniu i utrzymywaniu zakładów kąpielowych publicznych z 1922 r., które regulowało, w ramach jednego aktu prawnego, tak „kąpieliska” w dzisiejszym znaczeniu tego słowa, jak i zespoły urządzeń sanitarnych służące utrzymaniu higieny. Kolejny ważny krok stanowiła ustawa wodna z 1922 r., która nie zawierała definicji legalnej terminu „kąpielisko”, ustanawiając jedynie zasadę powszechnego dostępu do wód publicznych. Ustawa ta wprowadziła, obowiązującą do dziś w kolejnych ustawach Prawo wodne, zasadę uzyskania zgody organów wodnoprawnych na otwarcie kąpieliska. Najpełniejsza w II Rzeczypospolitej regulacja kąpielisk w zbiornikach słodkowodnych i słonowodnych zawarta została w przepisach rozporządzenia o zakładach kąpielowych z 1936 r. Ten akt prawny obowiązywał już na obszarze całego kraju i regulował wszelkie instytucje kąpielowe, przeznaczone do publicznego użytku dla celów higienicznych, sportowych, a także rytualnych. W porządku prawnym Polskiej Rzeczpospolitej Ludowej oraz III RP kąpielisko występowało jako pojęcie wieloznaczne, odnoszące się zarówno do urządzenia sanitarnego, jak i miejsca do pływania do roku 1998.
Bibliografia
Dekret w sprawie przekazania czynności urzędowych placówkom służbowym administracji technicznej w Generalnym Gubernatorstwie (Dz. Rozp. dla Gen. Gub. 1943, nr 15).
Google Scholar
Dekret z dnia 11 kwietnia 1947 r. o rozciągnięciu mocy obowiązującej ustawy wodnej na cały obszar województwa śląskiego (Dz.U., nr 32, poz. 142).
Google Scholar
Oficjalny zbiór przepisów o organizacji i zakresie działania władz administracji ogólnej (Dz. Urz. MSW z dnia 31 października 1931 r., nr 16, dział XIV, s. 87–88).
Google Scholar
Okólnik Ministra Spraw Wewnętrznych Nr 78 z dnia 14 kwietnia 1927 r., nr Z.H. 1616/27 do PP. Wojewodów wszystkich w b. zaborze rosyjskim i austriackim i P. Komisarza Rządu na m. st. Warszawę, w sprawie przepisów sanitarno-higjenicznych dla plaż rzecznych i stawowych (Dz. Urz. MSW, nr 1 i 2, poz. 89).
Google Scholar
Okólnik Ministra Zdrowia Publicznego z dnia 2 sierpnia 1921 r. nr H. 19991/11742/21 w przedmiocie urządzenia i utrzymania zakładów kąpieli rytualnych dla ludności wyznania mojżeszowego, „Biuletyn Ministerstwa Zdrowia Publicznego” 1921, nr 5.
Google Scholar
Okólnik Wojewody Stanisławowskiego o urządzeniu publicznych zakładów kąpielowych z dnia 12 maja 1923 r., nr L 3699/11 (Dz. Urz. Woj. Stanisławowskiego 1923, nr 11, poz. 203).
Google Scholar
Pierwsze postanowienie wykonawcze z dnia 19 grudnia 1942 r. do rozporządzenia o utworzeniu związków turystycznych w Generalnym Gubernatorstwie z dnia 20 grudnia 1940 r. (Dz. Rozp. dla Gen. Gub. 1942, nr 111, s. 769–772).
Google Scholar
Plan Rozwoju Gospodarczego w latach 1956–1960 (Dz.U., nr 40, poz. 179).
Google Scholar
Rozporządzenie budowlano-policyjne dla wsi z dnia 20 listopada 1917 r. (Dz. Rozp. dla Gen. Gub. Warsz., nr 99).
Google Scholar
Rozporządzenie Ministra Opieki Społecznej i Ministra Spraw Wewnętrznych z dnia 27 sierpnia 1933 r. o wodzie do picia i potrzeb gospodarczych (Dz. U. R. P., nr 79, poz. 562).
Google Scholar
Rozporządzenie Ministra Opieki Społecznej z dnia 30 grudnia 1933 r. o wysokości składek za ubezpieczenie na wypadek niezdolności do zarobkowania lub śmierci wskutek wypadku w zatrudnieniu lub choroby zawodowej, oraz zasady podwyższania lub obniżania tychże składek w poszczególnych przedsiębiorstwach zależnie od warunków higjenicznych i bezpieczeństwa pracy (Dz.U. z 1934 r., nr 1, poz. 2 z późn. zm.).
Google Scholar
Rozporządzenie Ministra Opieki Społecznej z dnia 9 maja 1936 r. o zakładach kąpielowych (Dz.U., nr 44, poz. 327 z późn. zm.).
Google Scholar
Rozporządzenie Ministra Opieki Społecznej z dnia 15 lutego 1938 r. o uznaniu uzdrowiska Gdynia-Orłowo za posiadające charakter użyteczności publicznej (Dz.U., nr 15, poz. 104).
Google Scholar
Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 26 września 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy (t.j. Dz.U. z 2003 r., nr 169, poz. 1650 z późn. zm.).
Google Scholar
Rozporządzenie Ministra Skarbu z dnia 27 czerwca 1923 r. w celu wykonania ustawy z dnia 14 maja 1923 r. w przedmiocie podatku przemysłowego (Dz.U., nr 67, poz. 522 z późn. zm.).
Google Scholar
Rozporządzenie Ministra Skarbu z dnia 3 lutego 1932 r. wydane w porozumieniu z Ministrami: Spraw Wewnętrznych, Robót Publicznych oraz Przemyślu i Handlu w sprawie wykonania ustawy o państwowym podatku od energji elektrycznej (Dz.U., nr 15, poz. 88).
Google Scholar
Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych z dnia 18 lutego 1920 r. wydane w porozumieniu z Ministrem Robót Publicznych w sprawie organizacji Policji Państwowej, pełniącej służbę na drogach wodnych (Dz.U., nr 23, poz. 132).
Google Scholar
Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych z dnia 15 czerwca 1923 r. w przedmiocie obowiązku meldowania się obywateli gdańskich przybywających na teren Rzeczypospolitej Polskiej (Dz.U., nr 63, poz. 478).
Google Scholar
Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych z dnia 14 sierpnia 1924 r. o urządzeniu i utrzymywaniu zakładów kąpielowych publicznych (Dz.U., nr 73, poz. 733).
Google Scholar
Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych z dnia 1 maja 1926 r. o urządzeniu i utrzymaniu publicznych zakładów kąpielowych (Dz.U., nr 44, poz. 276).
Google Scholar
Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych z dnia 28 czerwca 1926 r. wydane w porozumieniu z Ministrem Skarbu w sprawie wykonania § 11 punkt b) rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 17 czerwca 1924 r. o obowiązku i sposobie pokrywania wydatków przez związki komunalne oraz niektórych innych paragrafów tegoż rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej (Dz.U., nr 75, poz. 433 z późn. zm.).
Google Scholar
Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych z dnia 6 grudnia 1932 r. wydane w porozumieniu z Ministrem Skarbu o sporządzaniu i ustalaniu budżetów związków komunalnych (Dz.U. z 1933 r., nr 11, poz. 71).
Google Scholar
Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych z dnia 27 marca 1935 r. w sprawie przekazania niektórych obowiązków wójtów powiatowym władzom administracji ogólnej (Dz.U., nr 27, poz. 206).
Google Scholar
Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych z dnia 29 stycznia 1937 r. o gromadach (Dz.U., nr 9, poz. 70).
Google Scholar
Rozporządzenie Ministra Zdrowia Publicznego z dnia 13 maja 1919 r. w sprawie przepisów o udzielaniu ulg w Państwowych Zakładach Zdrojowych nr 14889/19 (M.P. z 1919 r., nr 110).
Google Scholar
Rozporządzenie Ministra Zdrowia Publicznego z dnia 5 lipca 1921 r. w przedmiocie urządzenia i utrzymywania zakładów kąpielowych rytualnych (t. zw. mykw) dla ludności wyznania mojżeszowego (Dz.U., nr 65, poz. 416).
Google Scholar
Rozporządzenie Ministra Zdrowia Publicznego z dnia 12 lipca 1922 r. wydane w porozumieniu z Ministrem Spraw Wewnętrznych o urządzeniu i utrzymywaniu zakładów kąpielowych publicznych (Dz.U., nr 77, poz. 698).
Google Scholar
Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 7 stycznia 1947 r. w sprawie opłat za badania i analizy wykonywane w Państwowym Zakładzie Higieny (Dz.U., nr 6, poz. 30).
Google Scholar
Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 29 sierpnia 1958 r. w sprawie warunków zdrowia wymaganych ze względów sanitarno-epidemiologicznych od osób wykonujących niektóre zajęcia zarobkowe (Dz.U., nr 56, poz. 275 z późn. zm.).
Google Scholar
Rozporządzenie Ministrów: Pracy i Opieki Społecznej, Zdrowia, Przemysłu, Odbudowy, Administracji Publicznej Oraz Ziem Odzyskanych z dnia 6 listopada 1946 r. wydane w porozumieniu z Ministrami: Obrony Narodowej, Skarbu, Sprawiedliwości, Oświaty, Rolnictwa i Reform Rolnych, Komunikacji, Poczt i Telegrafów, Leśnictwa oraz Aprowizacji i Handlu o ogólnych przepisach dotyczących bezpieczeństwa i higieny pracy (Dz.U., nr 62, poz. 344 z późn. zm.).
Google Scholar
Rozporządzenie Nadzwyczajnego Komisarza do spraw walki z epidemiami na obszarze Województwa Tarnopolskiego z dnia 31 sierpnia 1927 r. wydane w przedmiocie porządku i podniesienia stanu sanitarnego domów w obszarach dworskich zamieszkałych przez stałą i sezonową służbę folwarczną (Dz.U. Woj. Tarnopolskiego z 1 października 1927, nr 10, poz. 1).
Google Scholar
Rozporządzenie policyjne w przedmiocie publicznych miejsc kąpielowych oraz dotyczące publicznych kąpieli wodnych i słonecznych z 7 kwietnia 1926 r. (Dz. Urz. Woj. Wielkopolskiego 1926, nr 22, poz. 309).
Google Scholar
Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 14 października 1920 w sprawie zmiany rozporządzenia z dnia 5 sierpnia 1920 r. o dodatkach za wysługę lat, względnie trzechlecia, za studja wyższe i dodatku drożyźnianym do płacy zasadniczej funkcjonariuszów państwowych (Dz.U., nr 99, poz. 659).
Google Scholar
Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 5 sierpnia 1921 r. o podwyższeniu dodatku drożyźnianego do płacy zasadniczej funkcjonariuszów państwowych (Dz.U., nr 76, poz. 521); rozporządzenie Ministra Pracy i Opieki Społecznej z dnia 28 lutego 1924 r. w przedmiocie dodatków drożyźnianych do świadczeń, zapewnione ustawą o ubezpieczeniu pensyjnem funkcjonarjuszy w służbie prywatnej i niektórych funkcjonarjuszy w służbie publicznej (Dz.U., nr 21, poz. 232).
Google Scholar
Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 czerwca 1922 r. o dodatku uzdrowiskowym (Dz.U., nr 49, poz. 432 z późn. zm.).
Google Scholar
Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 24 marca 1939 r. o przygotowaniu w czasie pokoju obrony przeciwlotniczej i przeciwgazowej w dziedzinie budownictwa przemysłowego (Dz.U., nr 31, poz. 207).
Google Scholar
Rozporządzenie z dnia 29 listopada 1916 r. dotyczące sporządzania planów zabudowy (Dz. Rozp. Dla Gen. Gub. Warsz., nr 58).
Google Scholar
Uchwała nr 392 Rady Ministrów z dnia 14 maja 1952 r. w sprawie powołania Instytutu Balneoklimatycznego (M.P.1952.A-44.621).
Google Scholar
Ustawa budowlana z 1909 r. (Zb. Praw Ces. Ros. Tom XII, cz. I, 1909).
Google Scholar
Ustawa budownicza dla wsi i pomniejszych miejscowości w Królestwie Galicji i Lodomerii wraz z Wielkim Księstwem Krakowskim z dnia 13 października 1889 roku (Dz. Ust. i Rozp. Kr. Dla Kr. G. i L. z W.Ks.Kr., nr 133 z 1889 r.).
Google Scholar
Ustawa krajowa wodna z dnia 30 maja 1869 r. (Dz.U. Kr, nr 27).
Google Scholar
Ustawa o administracji policji z dnia 11 marca 1850 r. (Zb. U. Pruskich, s. 255).
Google Scholar
Ustawa o ogólnej administracji kraju z dnia 30 lipca 1883 r. (Zb. U. Pruskich, s. 195).
Google Scholar
Ustawa o policyi ogniowej i policyi budownictwa dla gmin wiejskich z 28 lipca 1786 r. (Zbiór ustaw prowincjonalnych Nr 156).
Google Scholar
Ustawa o uzdrowiskach z dnia 23 marca 1922 r. (Dz.U., nr 31, poz. 254 z późn. zm.).
Google Scholar
Ustawa wodna z dnia 14 marca 1875 r., ustawa o robotach mających na celu nieszkodliwe odprowadzenie wód górskich z 30 czerwca 1884 r. (austriacki Dz.U. P., nr 117).
Google Scholar
Ustawa wodna z dnia 7 kwietnia 1913 r. (Zb. ust. pr. 1913 r., nr 14).
Google Scholar
Ustawa wodna z dnia 19 września 1922 r. (t.j. Dz.U. z 1928 r., nr 62, poz. 574 z późn. zm.).
Google Scholar
Ustawa o opłatach rejestracyjnych od przedsiębiorstw i zajęć z 1938 r. (Dz.U., nr 34, poz. 293 z późn. zm.).
Google Scholar
Ustawa z dnia 28 kwietnia 1882 r. zawierająca przepisy budownicze dla gmin miejskich (Dz. Ust. i Rozp. Kr. dla Kr. G. i L. z W.Ks.Kr. z 1883 r., nr 63).
Google Scholar
Ustawa z dnia 4 kwietnia 1889 r. zawierająca przepisy budownicze dla znaczniejszych miejscowości w Królestwie Galicji i Lodomerii wraz z Wielkim Księstwem Krakowskim (Dz. Ust. i Rozp. Kr. dla Kr. G. i L. z W.Ks.Kr. z 1889 r., nr 31).
Google Scholar
Ustawa z dnia 29 kwietnia 1919 r. o organizacji i zakresie działania Ministerstwa Robót Publicznych (Dz. Praw P. Pol. z 1919 r., nr 39, poz. 283 z późn. zm.).
Google Scholar
Ustawa z dnia 1 sierpnia 1919 r. o tymczasowej organizacji zarządu b. dzielnicy pruskiej (Dz.Pr.P.P z 1919 r., nr 64, poz. 385 z późn. zm.).
Google Scholar
Ustawa z dnia 14 lipca 1920 r. o utworzeniu urzędu Naczelnego Nadzwyczajnego Komisarza do walki z epidemjami, grożącemi Państwu klęską powszechną (Dz.U., nr 61, poz. 388).
Google Scholar
Ustawa z dnia 14 maja 1923 r. w przedmiocie państwowego podatku przemysłowego (Dz.U., nr 58, poz. 412 z późn. zm.).
Google Scholar
Ustawa z dnia 1 lipca 1925 r. o opodatkowaniu wina i miodu syconego (Dz.U., nr 75, poz. 525).
Google Scholar
Ustawa z dnia 23 marca 1933 r. o częściowej zmianie ustroju samorządu terytorjalnego (Dz.U., nr 35, poz. 294 z późn. zm.).
Google Scholar
Ustawa z dnia 21 lutego 1935 r. o zapobieganiu chorobom zakaźnym i ich zwalczaniu (Dz.U. R. P., nr 27, poz. 198).
Google Scholar
Ustawa z dnia 4 maja 1938 r. o podatku obrotowym (Dz.U., nr 34, poz. 292 z późn. zm.).
Google Scholar
Ustawa z dnia 15 marca 1939 r. o dalszym zjednoczeniu ziem odzyskanych z Rzecząpospolitą Polską (Dz.U., nr 22, poz. 136).
Google Scholar
Ustawa z dnia 15 czerwca 1939 r. o publicznej służbie zdrowia (Dz.U., nr 54, poz. 342 z późn. zm.).
Google Scholar
Ustawa z dnia 31 marca 1949 r. o Narodowym Planie Gospodarczym na rok 1949 (Dz.U., nr 26, poz. 189).
Google Scholar
Ustawa z dnia 6 września 2001 r. o chorobach zakaźnych i zakażeniach (Dz.U., nr 126, poz. 1384 z późn. zm.).
Google Scholar
Ustawy krajowe galicyjskie z dnia 15 czerwca 1904 r. o niektórych zarządzeniach policyjnych, leśnych i wodnych, tudzież o zalesieniu ochronnem (Dz. Ust. Kraj., nr 93 i 94).
Google Scholar
Zarządzenie Ministra Administracji Publicznej z dnia 6 lipca 1948 r. o ogłoszeniu pierwszego wykazu przedsiębiorstw podlegających przejściu na własność polskich osób prawnych prawa publicznego (M.P.1948.A-63.424).
Google Scholar
Zarządzenie nr 112 Prezesa Rady Ministrów z dnia 4 maja 1956 r. w sprawie wprowadzenia koniecznych urządzeń w kąpieliskach zorganizowanych i zapewnienia w nich bezpieczeństwa (M.P. z 1956 r., nr 37, poz. 439).
Google Scholar
Babczuk A., Kryzys zadłużeniowy samorządu terytorialnego w II Rzeczypospolitej, „Finanse Komunalne” 2007, nr 3.
Google Scholar
Bartoszewicz M., Definicje legalne w świetle zasady określoności prawa, [w:] Dookoła Wojtek... Księga pamiątkowa poświęcona Doktorowi Arturowi Wojciechowi Preisnerowi. E-Monografie, nr 114, red. R. Baliński, M. Jabłoński, Wrocław 2018.
Google Scholar
Bartoszewicz M., Język polski i jego ochrona prawna w porządku konstytucyjnym Rzeczypospolitej Polskiej, Warszawa 2017.
Google Scholar
Burzyński P., Prawo polskie prywatne napisane i poświęcone pamięci ubiegłych w roku 1864 pięciuset lat istnienia Uniwersytetu Krakowskiego. Tom II, Kraków 1871.
Google Scholar
Casto J.R., The Awareness of Social Nudism in Modern Society, University of South Florida, St. Petersburg 2003.
Google Scholar
Chase H.L., Baths, Bathing and Swimming for Soldiers, „Boston Medical Surgery Journal” 1896, nr 135. https://doi.org/10.1056/NEJM189609031351005
Google Scholar
Czerwińska K., I tak już od 100 lat, „Stołeczny Magazyn Policyjny. 100 lat Policji Rzecznej. Wydanie Specjalne”, Warszawa 2020.
Google Scholar
Czop Z., „Ostseebad”. Kilka uwag na dobie w sprawie kąpielisk pruskich, „Przegląd Zdrojowy, Sportowy i Turystyczny” 1908, nr 3.
Google Scholar
Ćwikła L., Prawne aspekty rozwoju turystyki w Polsce w latach 1918–1939, Lublin 2011.
Google Scholar
Dawidowicz W., Zagadnienia prawne melioracji wodnych w rolnictwie, Warszawa 1959.
Google Scholar
Dąbrowski K., Pojęcie policji budowlanej w ujęciu historycznym na tle niemieckojęzycznego kręgu kultury prawnej, „Przegląd Prawa Administracyjnego” 2019, nr 2. https://doi.org/10.17951/ppa.2019.2.23-40
Google Scholar
Gajewski M., Urządzenia komunalne Warszawy. Zarys historyczny, Warszawa 1979.
Google Scholar
Gawłowski W., Kąpiele ludowe jako czynnik zdrowotności publicznej, „Biuletyn Ministerstwa Zdrowia Publicznego” 1920, nr 3.
Google Scholar
Gawor L., Filozofia w Galicji. Wprowadzenie, „Galicja. Studia i Materiały” 2016, nr 2. https://doi.org/10.15584/galisim.2016.2.2 „Gazeta Policji Państwowej” 1920, nr 24.
Google Scholar
Gebert K., Wobec Boga i zagłady. Żydowskie życie religijne czasu Szoah, „Collectanea Theologica” 1990, nr 3.
Google Scholar
Gizbert-Studnicki T., Wieloznaczność leksykalna w interpretacji prawniczej, Seria Rozprawy Habilitacyjne nr 17, Kraków 1978.
Google Scholar
Górny M., Transfer mimo woli. Polskie i niemieckie nauki o człowieku w pierwszej połowie XX wieku, „Klio Polska. Studia i Materiały z Dziejów Historiografii Polskiej” 2015, t. 7.
Google Scholar
Grata P., Polityka podatkowa II Rzeczypospolitej. Zarys problematyki, „Roczniki Dziejów Społecznych i Gospodarczych” 2012, t. 72. https://doi.org/10.12775/RDSG.2012.05
Google Scholar
Herman A., Eksces społecznej nagości, [w:] Praktyki cielesne, red. J.M. Kurczewski, Warszawa 2006.
Google Scholar
Herman A., Proces społecznej deseksualizacji obnażonego ciała. Paradoks subkultury naturystycznej, [w:] Przemiany seksualności, Gdańsk 2009.
Google Scholar
Janikowski S., Uwagi nad projektem ustawy budowniczej dla miast i miasteczek galicyjskich z wyjątkiem Lwowa i Krakowa, wypracowanym przez Wydział krajowy, „Dwutygodnik Medycyny Publicznej. Organ Towarzystwa lekarzy galicyjskich” 1877, nr 10.
Google Scholar
Jaworski J., Polityka Ministerstwa Zdrowia Publicznego w sprawie zdrojowisk i uzdrowisk, „Biuletyn Ministerstwa Zdrowia Publicznego” 1920, nr 4.
Google Scholar
Jąkalski A., Tworzenie spółek wodnych w świetle aktualnych regulacji prawnych, „Zbliżenia Cywilizacyjne. Zeszyty Naukowe PWSZ we Włocławku” 2016, nr 4. https://doi.org/10.21784/ZC.2016.026
Google Scholar
Kamiński Ł., Konstytucyjna zasada ochrony własności a administracyjnoprawna ochrona obszarów uzdrowiskowych, [w:] Zasady w prawie administracyjnym. Teoria, praktyka, orzecznictwo, red. Z. Duniewska, A. Krakała, M. Stahl, Warszawa 2018.
Google Scholar
Kasparek J.R., Zbiór ustaw i rozporządzeń administracyjnych w Królestwie Galicyi i Lodomeryi z Wielkiem Księstwem Krakowskiem obowiązujących z wyciągiem orzeczeń c. k. Trybunału administracyjnego. Podręcznik dla organów c. k. Władz rządowych i Władz autonomicznych. Tom III, Lwów 1885.
Google Scholar
Kąpielisko na Buglowiznie otwarte, „Polska Zachodnia. Ilustrowany Dziennik Śląski”, 17 V 1938, nr 134.
Google Scholar
Kirwiel E., Gospodarka Kresów Północno-Wschodnich II Rzeczypospolitej: uwarunkowania rozwoju, reformy ekonomiczne, „Studia z Historii Społeczno-Gospodarczej XIX i XX wieku” 2012, t. 10.
Google Scholar
Kołodziejczyk A., Regulacje prawne dotyczące wykorzystania zasobów wodnych w dobrach wielkoksiążęcych wielkiego księstwa litewskiego za Jagiellonów, „Echa Przeszłości” 2010, nr 11.
Google Scholar
Korczak J., Dyspersja administracji jako przyczyna niepomijalności administracji publicznej, „Acta Universitatis Wratislaviensis. Prawo CCCXXXI” 2020, nr 4001. https://doi.org/10.19195/0524-4544.331.14
Google Scholar
Korczyński L., Kilka uwag ogólnych o leczeniu zdrojowem i klimatycznem, Warszawa 1900.
Google Scholar
Korczyński L., Współudział społeczeństwa i państwa w rozbudowie zdrojownictwa, „Przegląd Zdrojowo-Kąpielowy: organ Polskiego Towarzystwa Balneologicznego dla popierania rozwoju polskich uzdrowisk” 1926, nr 10.
Google Scholar
Kotowski A., Z problematyki metody interpretacji językowo-logicznej – uwagi na gruncie dekodowania znaczenia prawno-karnego, „Prokuratura i Prawo” 2015, nr 6.
Google Scholar
Kowalski S., Dzieje Kępna. Od początku istnienia do 2015 r., Kępno 2018.
Google Scholar
Koźmiński K., Technika prawodawcza II Rzeczypospolitej, Warszawa 2019.
Google Scholar
Krzewiński L., Budujmy kąpieliska wiejskie, Zarząd Główny PCK, Warszawa 1937.
Google Scholar
Kumaniecki K.W., Zarys austryackiego prawa budowlanego ze szczególnem uwzględnieniem galicyjskiego ustawodawstwa, Kraków 1914.
Google Scholar
Landau Z., Pożyczki ulenowskie, „Najnowsze Dzieje Polski. Materiały i Studia z Okresu 1914–1939” 1958, nr 1.
Google Scholar
Lesisz E., Kurorty galicyjskie końca XIX w. Higiena a postęp – o wyznacznikach nowoczesności, [w:] Teksty doświadczenia. Problemy literatury i kultury modernizmu w Europie Środkowo-Wschodniej (1867–1918), t. 1, red. E. Paczoska, I. Poniatowska, M. Chmursk, Warszawa 2017. https://doi.org/10.31338/uw.9788323527619.pp.97-114
Google Scholar
Linde S.B., O statucie litewskim ruskim językiem i drukiem wydanym. Wiadomość, Zawadzki i Węcki Uprzywilejowani Drukarze i Xięgarze Dworu Królestwa Polskiego, Warszawa 1816.
Google Scholar
Łapa M., Sto lat samorządu sto lat niepodległości, Łódź 2018.
Google Scholar
Łyszkowski M., Proces konstytucjonalizacji ochrony środowiska w Polsce, „Acta Universitatis Wratislaviensis. Przegląd Prawa i Administracji” 2015, nr 3695.
Google Scholar
Majer P., Ustawy Polskiej Policji (1791–1990). Źródła z komentarzem, Szczytno 2007.
Google Scholar
Majewska A., Przestrzenne i kulturowe aspekty funkcjonowania żydowskich łaźni rytualnych, „Wiadomości Konserwatorskie” 2017, nr 51.
Google Scholar
Malinowski A., Błędy formalne w tekstach prawnych, Warszawa 2020.
Google Scholar
Malinowski A., Definicje legalne w prawie polskim, „Studia Iuridica” 2005, nr 44.
Google Scholar
Malinowski A., Redagowanie tekstu prawnego. Wybrane wskazania logiczno-językowe, Warszawa 2006.
Google Scholar
Markiewicz S., Zagadnienia z krajowej statystyki lekarskiej i z higijeny publicznej, „Dwutygodnik Medycyny Publicznej. Organ Towarzystwa lekarzy galicyjskich” 1877, nr 10.
Google Scholar
Marszałek P.K., Geneza i organizacja polskich formacji policyjnych w Wielkopolsce (1918–1920), „Prace Instytutu Prawa i Administracji PWSZ w Sulechowie” 2007, nr 3.
Google Scholar
Marszelewski M., Marszelewski W., Problemy własności jezior w Polsce, „Przegląd Prawa Ochrony Środowiska” 2013, nr 3. https://doi.org/10.12775/PPOS.2013.013
Google Scholar
Maślanka M., O kanalizacyi naszych miast, „Przegląd Hygieniczny: organ Towarzystwa Hygienicznego i Towarzystwa Ochrona Młodzieży” 1908, nr 5.
Google Scholar
Micińska-Bojarek M., Historia ochrony środowiska w Rosji. Rys prawno-porównawczy, „Przegląd Prawa Ochrony Środowiska” 2015, nr 4. https://doi.org/10.12775/PPOS.2015.041
Google Scholar
Muszałówna K., W świetle cyfr, „Sport Wodny: czasopismo poświęcone sprawom wioślarstwa, żeglarstwa i pływactwa” 1926, nr 2.
Google Scholar
Nayda A.T., Śródlądowa żegluga pasażerska w Polsce w dwudziestoleciu międzywojennym, „Przegląd Komunikacyjny” 2006, nr 2.
Google Scholar
Nowakowski M., Historyczny rozwój spółki wodnej na ziemiach polskich, „Roczniki Nauk Prawnych” 2006.
Google Scholar
Pepłoński A., Formacje bezpieczeństwa poprzedzające Policję Państwową, „Zeszyt Naukowy Muzeum Wojska” 2006, nr 19.
Google Scholar
Podkowski M., Wprowadzenie w życie przepisów ustawy scaleniowej z 1933 roku w gminach wiejskich zachodniej Rzeczypospolitej, „Acta Universitatis Wratislaviensis. Prawo CCCXXV” 2018, nr 3864.
Google Scholar
„Przegląd Zdrojowo-Kąpielowy i Przewodnik Turystyczny: oficjalny organ Polskiego Towarzystwa Balneologicznego i Krajowego Związku Turystycznego w Krakowie” 1911, nr 6.
Google Scholar
Przeorski T., Gromada i gmina wiejska, „Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny” 1939, nr 2.
Google Scholar
Radecki W., Rotko J., Podstawowe cechy czeskiego prawa wodnego z polskiej perspektywy, „Przegląd Prawa Ochrony Środowiska” 2014, nr 1. https://doi.org/10.12775/PPOS.2014.006
Google Scholar
Radłowska J., Religia żydowska w obliczu wyzwań współczesnego świata, „Wrocławskie Studia Erazmiańskie” 2009, nr 2.
Google Scholar
Regiec J., O koloniach leczniczych dla dzieci zołzowych, „Przegląd Zdrojowo-Kąpielowy i Przewodnik Turystyczny: oficjalny organ Polskiego Towarzystwa Balneologicznego i Krajowego Związku Turystycznego w Krakowie” 1909, nr 5.
Google Scholar
Roliński M., Elementy prawa wodnego w rozwoju historycznym ze szczególnym uwzględnieniem polskich ustaw wodnych: część I, „Studia Iuridica Lublinensia” 2012, nr 18.
Google Scholar
Rosen G., A History of Public Health, John Hopkins University Press, Baltimore 2015.
Google Scholar
Sprawozdanie Wydziału Krajowego o ustawie zdrojowej, [w:] Alegata do Sprawozdań Stenograficznych z Drugiej Sesyi Szóstego Peryodu Sejmu Krajowego Królestwa Galicyi i Lodomeryi wraz z Wielkiem Księstwem Krakowskiem z roku 1890. Alegat 28.
Google Scholar
Sprawozdanie Wydziału krajowego o wniosku posła Męcińskiego w przedmiocie uregulowania stosunków administracyi gminnej w zakładzie kąpielowym Krynica-Słotwiny i statutu dla zdrojowisk w Galicyi, [w:] Alegata do Sprawozdań Stenograficznych z Drugiej Sesyi Czwartego Peryodu Sejmu Krajowego Królestwa Galicyi i Lodomeryi wraz z Wielkiem Księstwem Krakowskiem z roku 1882. Alegat 31.
Google Scholar
Sprawozdanie z Organizacji i Czynności Ministerstwa Zdrowia Publicznego w roku 1918, „Biuletyn Ministerstwa Zdrowia Publicznego” 1921, nr 1, s. 38–41.
Google Scholar
Stenz E., Z klimatologji polskiego wybrzeża Bałtyku, „Przegląd Zdrojowo-Kąpielowy: organ Polskiego Towarzystwa Balneologicznego dla popierania rozwoju polskich uzdrowisk” 1926, nr 9.
Google Scholar
Ściborowski W., Pogląd na ruch i postęp zdrojowisk i zakładów klimatycznych krajowych w ciągu pory zdrojowej roku 1881, Kraków 1882.
Google Scholar
Telak J., Doskonalenie zawodowe policjantów realizujących zadania służbowe na polskich obszarach wodnych w latach 1997–2015, wybrane aspekty, „Rocznik Bezpieczeństwa Morskiego” 2016, t. 10.
Google Scholar
Uruszczak W., Wydawnictwo źródłowe Starodawne Prawa Polskiego Pomniki (1856–1921), [w:] Pomniki prawa na przestrzeni wieków, red. K. Górski, J. Pokój, D. Szczepaniak, Ł. Szymura, Kraków 2017.
Google Scholar
Wapiński R., Polska i jej mieszkańcy w wyobrażeniach społecznych po odzyskaniu niepodległości (do 1939 r.), „Komunikaty Warmińsko-Mazurskie” 1994, nr 2–3.
Google Scholar
Wiadomości z Krynicy, „Przegląd Zdrojowy i Turystyczny. Pismo poświęcone sprawom zdrojowisk i miejsc klimatycznych jako też sprawom turystyki krajowej” 1907, nr 7.
Google Scholar
Z działalności Ministerstwa Zdrowia Publicznego. Zjazd przedstawicieli uzdrowisk i zdrojowisk, „Biuletyn Ministerstwa Zdrowia Publicznego” 1921, nr 3.
Google Scholar
Z działalności samorządu na polu zdrowotności publicznej, „Biuletyn Ministerstwa Zdrowia Publicznego” 1921, nr 4.
Google Scholar
Zalasiński T., Zasada prawidłowej legislacji w poglądach Trybunału Konstytucyjnego, Warszawa 2008.
Google Scholar
Zdrowie publiczne m.st. Warszawy. Ogólny stan sanitarny miasta w r. 1931/32, Warszawa 1932.
Google Scholar
Zdrowie publiczne. Ogólny stan sanitarny miasta i sprawozdanie z działalności za 1927 r., Warszawa 1929.
Google Scholar
Zieleniewski M., Skorowidz ważniejszych zakładów: zdrojowo-kąpielowych, hydropatycznych, galaktoterapeutycznych, klimatycznych, sanatoryów i kąpielisk morskich tudzież Wybór najodpowiedniejszych zdrojowisk do leczenia poszczególnych chorób, Kraków 1894.
Google Scholar
Zieliński M., Wykładnia prawa. Zasady, reguły, wskazówki, Warszawa 2010.
Google Scholar
Wyrok SN z 15.09.1931 r., II K 528/31, OSN 1931, nr 12, poz. 415.
Google Scholar
Wyrok SN z 8.01.1932 r., II K 768/31, OSN 1932, nr 4, poz. 74.
Google Scholar
Wyrok SN z 14.05.1934 r., III K 105/34, OSN 1934, nr 11, poz. 264.
Google Scholar
Wyrok TK z 21.03.2001 r., K 24/00, OTK 2001, nr 3, poz. 51.
Google Scholar
Kaczorowski W.R., Żydowskie Prawa Kaszrutu. Analiza historyczna i współczesna, https://www.academia.edu/38656647/Żydowskie_Prawa_Kaszrutu_Analiza_historyczna_i_współczesna?auto=citations&from=cover_page (dostęp: 21.12.2021).
Google Scholar
Kąpielisko, Słownik języka polskiego PWN, https://sjp.pwn.pl/szukaj/kąpielisko.html (dostęp: 25.12.2021).
Google Scholar
Sabatowski A., Kąpieliska morskie wybrzeża polskiego, Związek Uzdrowisk Polskich 1918–1939, http://bibliotekacyfrowa.eu/dlibra/doccontent?id=58115 (dostęp: 7.12.2021).
Google Scholar
Syska A., Międzywojenna obyczajowość a architektura basenów Górnego Śląska, „Pracownia Kultury” 2015, nr 8, http://www.laboratoriumkultury.us.edu.pl/?p=31050 (dostęp: 23.12.2021).
Google Scholar
Opublikowane
Wersje
- 2023-06-06 - (2)
- 2023-04-28 - (1)
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
