Legalizacja władzy uzurpatorów w Bizancjum od VII do połowy IX w.

Abstrakt

Artykuł poświęcony jest problemowi legalizowania władzy uzurpatorów w okresie od VII do połowy IX w. Autor skoncentrował swoją uwagę na dwóch podstawowych kwestiach: w oparciu o jakie siły podejmowane były uzurpacje w państwie bizantyńskim oraz jakie kroki podejmowali uzurpatorzy, aby zalegalizować zdobytą władzę. Sumując rozważania dotyczące pierwszego problemu autor dochodzi do wniosku, iż armia bizantyńska, kręgi senatorskie, ludność Konstantynopola oraz Kościół stanowiły podstawowe zaplecze uzurpacji. Wspomniane siły uczestniczyły również w legalizowaniu władzy uzurpatorów, bowiem to do nich, zgodnie z bizantyńską tradycją konstytucyjną, należało wyniesienie władcy w okresie interregnum. Uzurpatorzy, choć przejmowali władzę łamiąc prawo, starali się uzyskać akceptację armii, senatu i ludu Konstantynopola oraz patriarchy stolicy dla swego kroku. Wypełniali w ten sposób formalne wymogi obowiązujące przy wyborze nowego cesarza podczas interregnum i stawali się w len sposób legalnymi władcami. Autor podkreśla fakt, iż procedura legalizacyjna analizowanego okresu jest w swej podstawowej części kontynuacją działań legalizacyjnych podejmowanych przez uzurpatorów we wczesnym Bizancjum. Nowym elementem, który dołączony został do proklamacji dokonywanej przez wojsko i senat, i aklamacji ludu stolicy, była koronacja celebrowana przez patriarchę Konstantynopola. Pojawiła się ona przy wyniesieniach legalnych władców bizantyńskich już w drugiej połowie V w., ale przy legalizowaniu władzy uzurpatorów zastosowana została dopiero przez Fokasa (602).