Przygotowanie Krakowa do obrony przed atakiem armii arcyksięcia Maksymiliana Habsburga w roku 1587

Jacek Zinkiewicz

doi:10.18778/0208-6050.111.05

Autor

Jacek Zinkiewicz Muzeum Krakowa / Museum of Kraków https://orcid.org/0000-0002-3789-0794

DOI:

https://doi.org/10.18778/0208-6050.111.05

Słowa kluczowe:

bezkrólewie, Kraków, historia nowożytna, oblężenie, rzemiosło obronne, architektura obronna, strategia

Abstrakt

Do najważniejszych momentów w dziejach Rzeczypospolitej Obojga Narodów należą wydarzenia z 1587 r. – czas bezkrólewia po śmierci Stefana Batorego i wybór nowego władcy. Miały one fundamentalne znaczenie dla polskiej polityki wewnętrznej, a przede wszystkim międzynarodowej. Gdy zgromadzona w Warszawie szlachta w sierpniu 1587 r. dokonała podwójnej elekcji, rozpoczął się wyścig Zygmunta Wazy i Maksymiliana Habsburga o koronę królewską. Kraków jako stolica kraju odegrał w tych wydarzeniach kluczową rolę.

Rachunki miejskie oraz liczne źródła, głównie narracyjne, ilustrują przebieg przygotowań Krakowa do obrony murów i odparcia austriackiego pretendenta do tronu. Rozproszone informacje wykazują pewną prawidłowość. Na przykład można zaobserwować wzmożoną aktywność, zwłaszcza wokół bram, które odgrywały kluczową rolę w systemie obronnym miasta.

Niniejszy artykuł podejmuje próbę spojrzenia na problem złożonych i żmudnych przygotowań miasta do jego obrony. Dotychczasowa historiografia nie ukazywała omawianych wydarzeń z punktu widzenia zaplecza logistycznego i technicznego. Dzięki dostępnym źródłom, możemy poznać sposoby funkcjonowania rzemiosła obronnego, począwszy od stosowanych narzędzi pracy – przez architekturę obronną – aż po strategię.

Pobrania

Brak dostępnych danych do wyświetlenia.

Biogram autora

Jacek Zinkiewicz - Muzeum Krakowa / Museum of Kraków

Dr Jacek Zinkiewicz – historyk, muzealnik, kustosz Muzeum Krakowa, kierownik Działu Historii i Sztuki Krakowa Średniowiecznego oraz Oddziału Celestat. Zainteresowania badawcze: historia wojskowości średniowiecznej i wczesnonowożytnej, historia Krakowa średniowiecznego i wczesnonowożytnego.

Bibliografia

Archiwum Narodowe w Krakowie [ANK], Regestrum perceptorum et distributorum proventuum civitatis Crac., sygn. 1651
Google Scholar

Archiwum Narodowe w Krakowie [ANK], Regestrum perceptorum et distributorum proventuum civitatis Crac., sygn. 1652
Google Scholar

Akta sejmikowe województwa krakowskiego, t. I (1572–1620), wyd. S. Kutrzeba, Kraków 1932.
Google Scholar

Archiwum Jana Zamojskiego kanclerza i hetmana wielkiego koronnego, t. IV (1585–1588), wyd. K. Lepszy, Kraków 1948.
Google Scholar

Joachima Bielskiego dalszy ciąg Kroniki polskiej zawierającej dzieje od 1587 do 1598 r., wyd. F. M. Sobieszczański, Warszawa 1851.
Google Scholar

Kronika mieszczanina krakowskiego z lat 1575–1595, wyd. H. Barycz, Kraków 1930.
Google Scholar

Kronika X. Krzysztofa Zelnera, [w:] Groby królów polskich, oprac. A. Grabowski, Kraków 1835.
Google Scholar

Listy Annibala di Capua, arcybiskupa neapolitańskiego, nuncjusza w Polsce o bezkrólewiu po Stefanie Batorym i pierwszych latach panowania Zygmunta III, do wyjścia arcyksięcia Maksymiliana z niewoli, oprac. A. Przeździecki, z dodatkiem objaśnień historycznych, i kilku dokumentów, tyczących się tejże epoki i dziejów polskich, Warszawa 1852.
Google Scholar

Prawa, przywileje i statuta miasta Krakowa (1507–1795), t. I (1507–1586), z. 1, wyd. F. K. Piekosiński, Kraków 1885.
Google Scholar

Reinholdi Heidensteini secretarii regii Rerum Polonicarum ab excessu Sigismundi Augusti libri XII., Francofurti ad Moenum 1672.
Google Scholar

Sarnicki S., Księgi hetmańskie, oprac. M. Ferenc, Kraków 2015.
Google Scholar

Stanislaii Rescii Diarium 1583–1589, wyd. J. Czubek, Kraków 1915.
Google Scholar

The House of Vasa and The House of Austria. Correspondence from the Years 1587 to 1668, Part I (The Times of Sigismund III, 1587–1632), Vol. I, ed. R. Skowron, in collab. with K. Pawłowski, R. Szmydki, A. Barwicka, M. C. Pazos, F. Edelmayer, R. González Cuerva, J. Martínez Millán, T. Poznański, M. Rivero, transl. Ł. Borowiec, M.B. Krasnowolska, P. Krasnowolski, Katowice 2016.
Google Scholar

Wielewicki J., Dziennik spraw domu zakonnego OO. Jezuitów u ś. Barbary w Krakowie od r. 1579 do r. 1599 (włącznie), Kraków 1881.
Google Scholar

Bieniarzówna J., Małecki J. M., Dzieje Krakowa, t. II (Kraków w wiekach XVI–XVIII), Kraków 1984.
Google Scholar

Lepszy K., Oblężenie Krakowa przez arcyksięcia Maksymiliana (1587), Oświęcim 2015 [reedycja z roku 1929].
Google Scholar

Muczkowski J., Dawne warownie krakowskie, „Rocznik Krakowski” 1911, t. XIII, s. 1–48.
Google Scholar

Noga Z., Rola samorządu w rozwoju miasta w XIII–XVIII wieku, [w:] Kraków. Nowe studia nad rozwojem miasta, red. J. Wyrozumski, Kraków 2007, s. 455–492.
Google Scholar

Nowak T., Obrona Krakowa przez Stefana Czarnieckiego w roku 1655, „Studia i Materiały do Historii Wojskowości” 1963, t. IX, cz. 1, s. 59–124.
Google Scholar

Pieńkowski M. A., Trudna droga do władzy w Rzeczypospolitej. Sejm koronacyjny Zygmunta III 1587/1588 i sejm pacyfikacyjny 1589 roku, Warszawa 2021.
Google Scholar

Plewczyński M., Wojny i wojskowość polska XVI wieku, t. III (Lata 1576–1599), Oświęcim 2020.
Google Scholar

Rojkowska H., Niewalda W., Mury obronne Krakowa do czasu ich wyburzenia, [w:] Kraków. Nowe studia nad rozwojem miasta, red. J. Wyrozumski, Kraków 2007, s. 493–527.
Google Scholar