Procesy o czary we wsi Mnichowo. Przyczynek do dziejów społecznych wsi wielkopolskiej w drugiej połowie XVII wieku

Jacek Wijaczka

doi:10.18778/0208-6050.107.06

Authors

Jacek Wijaczka Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu / Nicolaus Copernicus University in Toruń https://orcid.org/0000-0003-4546-6878

DOI:

https://doi.org/10.18778/0208-6050.107.06

Keywords:

village Mnichowo, witch trial, history of countryside, Greater Poland, the 17th century

Abstract

Victims of the witch trials in the early modern period were mainly inhabitants of countryside and smaller towns. From the beginning of the 1970s in the Western historiography the phenomenon of the witch hunt has been researched as an essential component of the daily life of countryside inhabitants. In the Polish historiography the subject under discussion has been only marginally touched upon. The author, basing on the primary local sources, analyzes the witch trials in Mnichowo village in Greater Poland in the 17th century. The analyze confirms an essential influence of the belief in sorcery and activities of witches and sorcerers on a daily life of the local peasants and their neighbor relations.

Downloads

Download data is not yet available.

Author Biography

Jacek Wijaczka, Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu / Nicolaus Copernicus University in Toruń

prof. dr hab. Jacek Wijaczka – pracownik Wydziału Nauk Historycznych Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu. Zainteresowania badawcze: historia społeczna Polski w XVI–XVIII w. oraz procesy o czary we wczesnonowożytnej Europie.

References

Archiwum Państwowe w Poznaniu [AP Poznań], Akta miasta Gniezno 1587–1808 [AmG], sygn. I/135.
Google Scholar

Kitowicz J., Opis obyczajów za panowania Augusta III, wstęp M. Dernałowicz, Warszawa 1985.
Google Scholar

Teki Dworzaczka. Materiały historyczno-genealogiczne do dziejów szlachty wielkopolskiej XV–XX wieku, Kórnik–Poznań 2004.
Google Scholar

Adamczewska G., Magiczna broń i jej rola w walce między wsią a dworem w Sieradzkiem w XVII–XVIII w., „Łódzkie Studia Etnograficzne” 1963, t. V, s. 5–16.
Google Scholar

Behringer W., Geschichte der Hexenforschung, [w:] Wider alle Hexerei und Teufelswerk. Die europäische Hexenverfolgung und ihre Auswirkung auf Südwestdeutschland, hrsg. S. Lorenz, J. M. Schmidt, Ostflidern 2004, s. 485–668.
Google Scholar

Briggs R., Die Hexenmacher. Geschichte der Hexenverfolgung in Europa und der Neuen Welt, przekł. D. Muelder, Berlin 1998.
Google Scholar

Dzieje Gniezna, red. J. Topolski, Warszawa 1965.
Google Scholar

Jędraszewski W., Zarys dziejów Mnichowa, Mnichowo 2014.
Google Scholar

Karwowski S., Gniezno, Poznań 1892.
Google Scholar

Kuchowicz Z., Z badań nad stanem biologicznym społeczeństwa polskiego od schyłku XVI do końca XVIII wieku, Łódź 1972.
Google Scholar

Kuklo C., Demografia Rzeczypospolitej przedrozbiorowej, Warszawa 2009.
Google Scholar

Kupisz D., Pakosław. Dzieje podiłżeckiej wsi na tle rozwoju regionu od czasów najdawniejszych do 1795 roku, Radom 1998.
Google Scholar

Lepalczyk A., Hajdrych Ł., Dzieje parafii orzeszkowskiej w okresie staropolskim (1467–1793), [w:] Cmentarz w Orzeszkowie – świadek historii walk o niepodległość, red. J. Wałkowska, Ł. Hajdrych, Poznań 2018, s. 19–36.
Google Scholar

Mcfarlane A., Witchcraft in Tudor and Stuart England. A regional and comparative study, London 1970.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.4324/9780203259481

Namaczyńska S., Kronika klęsk elementarnych w Polsce i w krajach sąsiednich w latach 1648–1696, t. I (Zjawiska meteorologiczne i pomory [z 7 tablicami]), Lwów 1937.
Google Scholar

Nowosad W., Przybylak R., Marciniak K., Syta K., Diariusz Jana Antoniego Chrapowieckiego jako źródło do badań klimatu w Rzeczypospolitej w drugiej połowie XVII wieku, „Klio” 2007, nr 9, s. 21–60.
Google Scholar

Parker G., Globalny kryzys. Wojna, zmiany klimatyczne i katastrofa XVII wieku, przekł. P. Szadkowski, Oświęcim 2019.
Google Scholar

Salmonowicz S., Procesy o czary w Polsce. Próba rozważań modelowych, [w:] Prawo wczoraj i dziś. Studia dedykowane profesor Katarzynie Sójce-Zielińskiej, red. G. Bałtruszajtis, Warszawa 2000, s. 303–322.
Google Scholar

Szołtysek M., Rethinking East-Central Europe: family systems and co-residence in the Polish-Lithuanian Commonwealth, vol. I (Context and analyses), Bern 2015.
Google Scholar

Szołtysek M., Rethinking East-Central Europe: family systems and co-residence in the Polish-Lithuanian Commonwealth, vol. II (Data, quality assessments, documentation and bibliography), Bern 2015.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.3726/978-3-0352-0327-1

Thomas K., Znaczenie antropologii społecznej dla badań historycznych nad czarami w Anglii, „Odrodzenie i Reformacja w Polsce” 1977, t. XXII, s. 27–56.
Google Scholar

Topolski J., Rozwój latyfundium arcybiskupstwa gnieźnieńskiego od XVI do XVIII wieku, Poznań 1955.
Google Scholar

Wijaczka J., Historiografia polska epoki wczesnonowożytnej po 1989 roku. Próba oceny, „Historyka. Studia Metodologiczne” 2017, t. XLVII, s. 7–75.
Google Scholar

Wijaczka J., Oskarżenia i procesy o czary w Koźminie w XVII–XVIII wieku, „Roczniki Historyczne” 2016, R. LXXXII, s. 197–219.
Google Scholar

Wijaczka J., Procesy o czary w Wielkopolsce w XVI–XVIII wieku, „Czas Przeszły. Poznańskie Studia Historyczne” 2017, t. IV, s. 177–190.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.12775/RH.2016.10

Wiślicz T., Społeczeństwo Kleczewa i okolic w walce z czartem (1624–1700), „Kwartalnik Historyczny” 2004, R. CXII, z. 2, s. 37–60.
Google Scholar

Wiślicz T., Upodobanie. Małżeństwo i związki nieformalne na wsi polskiej XVII–XVIII wieku. Wyobrażenia społeczne i jednostkowe doświadczenia, Wrocław 2012.
Google Scholar

Wyporska W., Witchcraft in Early Modern Poland, 1500–1800, Basingstoke 2013.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1057/9781137384218

Wyżga M., Homo movens. Mobilność chłopów w mikroregionie krakowskim w XVI–XVIII wieku, Kraków 2019.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.24917/978838084283-0