Rytuały ofiarne w starożytnym Rzymie na podstawie „Nocy attyckich” Aulusa Gelliusza. Wybrane zagadnienia
DOI:
https://doi.org/10.18778/1733-0319.28.07Słowa kluczowe:
ofiara, Aulus Gelliusz, Noce attyckie, trzęsienie ziemi, succidaneus, praecidaneus, bidensAbstrakt
The article discusses selected issues related to sacrificial rituals in ancient Rome based on Aulus Gellius’ Attic Nights. The work focuses primarily on information related to the circumstances and reasons for making some sacrifices, the age of sacrificial animals, as well as linguistic curiosities related to sacrificial rituals. The antiquarian characterizes, among other things, what hostiae maiores, succidaneae, praecidaneae and bidentes were, and also explains that it is not clear to which deity a sacrifice should be made in connection with the occurrence of an earthquake.
Bibliografia
Aulus Gellius. (1981). Noctes atticae. C. Hosius (ed.). Vol. 1–2. Stuttgart: Teubner.
Google Scholar
Festus. (1965). De verborum significatu. W.M. Lindsay (ed.). Hildesheim: Georg Olms.
Google Scholar
Homerus. (1984). Odyssea. P. Von der Mvehll (ed.). Stuttgart: Teubner.
Google Scholar
Marcus Porcius Cato. (1982). De agri cultura. A. Mazzarino (ed.). Leipzig: Teubner.
Google Scholar
Servius Grammaticus. (1961). Servii Grammatici qui feruntur in Vergilii Carmina Commentarii. V. II: Aeneidos librorum VI–XII Commentarii. V. III: In Vergilli Bucolica et Georgica Commentarii. G. Thilo, H. Hagen (eds.). Hildesheim: Georg Olms.
Google Scholar
Homer. (1953). Odyseja. Przeł. J. Parandowski. Warszawa: Czytelnik.
Google Scholar
Marek Porcjusz Katon. (2009). O gospodarstwie rolnym. Przeł. I. Mikołajczyk. Toruń: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika.
Google Scholar
Słownik łacińsko-polski. (2007). M. Plezia (red.). T. I–V. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Google Scholar
Aldrete, G.S. (2014). Axes, Bulls, and Blood: Some Practical Aspects of Roman Animal Sacrifice. The Journal of Roman Studies 104. 28–50. https://doi.org/10.1017/S0075435814000033
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.1017/S0075435814000033
Barton, C.A. (2003). The Emotional Economy of Sacrifice and Execution in Ancient Rome. Historical Reflections/Réflexions Historiques 29/2. 341–360.
Google Scholar
Beard, M., North, J., Price, S. (1998). Religions of Rome. Vol. 1: A History. Vol. 2: A Sourcebook. Cambridge: Cambridge University Press.
Google Scholar
Bremmer, J.N. (2005). The Sacrifice of Pregnant Animals. In: B. Alroth, R. Hägg (eds.). Greek Sacrificial Ritual: Olympian and Chthonian. Paul Astroms Forlag. 155–165.
Google Scholar
Connors, C. (2015). In the Land of the Giants: Greek and Roman Discourses on Vesuvius and the Phlegraean Fields. Illinois Classical Studies 40/1. 121–137. https://doi.org/10.5406/illiclasstud.40.1.0121
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.5406/illiclasstud.40.1.0121
Cytowska, M., Szelest, H., Rychlewska, L. (1996). Literatura rzymska. Okres archaiczny. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Google Scholar
DeMaris, R.E. (2013). Sacrifice, an Ancient Mediterranean Ritual. Biblical Theology Bulletin 43/2. 60–73. https://doi.org/10.1177/0146107913482279
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.1177/0146107913482279
Dilek, Y., Kahya, Ö. (2023). Flood and Earthquake as Punishment of Gods in Antiquity. Journal of Disaster and Risk Journal of Disaster and Risk VI (3). 819–828. https://doi.org/10.35341/afet.1230017
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.35341/afet.1230017
Gillmeister, A. (2007). Metus Gallicus i Libri Sibyllini. Kilka uwag o politycznych i społecznych przyczynach prodigium. In Gremium I. 7–19. https://doi.org/10.34768/ig.vi1.61
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.34768/ig.vi1.61
Gillmeister, A. (2014). Ofiara i rytuał w religii rzymskiej we współczesnych badaniach. Rekonesans. Klio. Czasopismo poświęcone dziejom Polski i powszechnym XXX (3). 73–84. https://doi.org/10.12775/KLIO.2014.045
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.12775/KLIO.2014.045
Gillmeister, A., Musiał, D. (2012). W cieniu Kapitolu. Religia starożytnych Rzymian. Kraków: Towarzystwo Wydawnicze „Historia Iagellonica”.
Google Scholar
Higgins, C.M. (2009). Popular and Imperial Response to Earthquakes in the Roman Empire. Ohio: „College of Arts and Sciences of Ohio University”.
Google Scholar
Hubert, H., Mauss, M. (2005). Esej o naturze i funkcji ofiary. Przeł. L. Trzcionkowski. Kraków: Zakład Wydawniczy „NOMOS”.
Google Scholar
Kaczor, I. (2012). Deus, ritus, cultus. Studium na temat charakteru religii starożytnych Rzymian. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
Google Scholar
Kaczor, I. (2021). Ofiara zwierzęca w obrzędowości starożytnych Rzymian: rekonstrukcja rytuału ofiarnego w świetle antycznych świadectw literackich. Collectanea Philologica XXIV. 53–73. https://doi.org/10.18778/1733-0319.24.03
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.18778/1733-0319.24.03
Kuszewska, K. (2017). De verborum significatu jako źródło badań nad obrzędowością sakralną starożytnych Rzymian. Rozprawa doktorska. Łódź.
Google Scholar
Mantzilas, D. (2016). Sacrificial Animals in Roman Religion: Rules and Exceptions. In: P.A. Johnston, A. Mastrocinque, S. Papaioannou (eds.). Animals in Greek and Roman Religion and Myth. Cambridge: Cambridge Scholars Publishing. 19–38.
Google Scholar
McCartney, E.S. (1929). Clouds, Rainbows, Weather Galls, Comets, and Earthquakes as Weather Prophets in Greek and Latin Writers (Concluded). The Classical Weekly 23/2. 11–15. https://doi.org/10.2307/4389353
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.2307/4389353
Nur, A., Burgess, D. (2008). Apocalypse. Eartquakes, Archaeology, and the Wrath of God. Princeton: Princeton University Press.
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.1515/9780691236988
Prescendi, F. (2007). Décrire et comprendre le sacrifice. Les réflexions des Romains sur leur propre religion à partir de la littérature antiquaire. Stuttgart: Franz Steiner Verlag.
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.3406/asdi.2006.860
Prescendi, F. (2009). La vittima non è un’ostia. Riflessioni storiche e linguistiche su un termine di uso corrente. Mythos 3. 145–156.
Google Scholar
Scheid, J. (1998). Commentarii Fratrum Arvalium Qui Supersunt. Les copies épigraphiques des protocoles annuels de la Confrérie Arvale (21 av.-304 ap. J. C.). P. xxxi + 428, 195 ills. Rome: École Française de Rome, Soprintendenza Archeologica di Roma.
Google Scholar
Scheid, J. (2007). Sacrifices for Gods and Ancestors. In: J. Rüpke (ed.). A companion to Roman religion. Malden: Blackwell Publishing. 263–271.
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.1002/9780470690970.ch19
Scheid, J. (2011). Quando fare è credere. I riti sacrificali dei Romani. Trad. B. Gregori. Roma–Bari: Lacerza & Figli Spa.
Google Scholar
Scheid, J. (2012). Roman animal sacrifice and the system of being. In: Chr. Faraone, F.S. Naiden (eds.). Greek and Roman Animal Sacrifice. Ancient Victims, Modern Observers. Cambridge: Cambridge University Press. 84–95.
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.1017/CBO9780511894602.008
Schultz, C.E. (2016). Roman Sacrifice, Inside and Out. The Journal of Roman Studies 106. 58–76. https://doi.org/10.1017/S0075435816000319
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.1017/S0075435816000319
Widengren, G. (2008). Fenomenologia religii. Kraków: Zakład Wydawniczy „NOMOS”.
Google Scholar
Williams, G.D. (2006). Greco-Roman Seismology and Seneca on Earthquakes in „Natural Questions 6”. The Journal of Roman Studies 96. 124–146. https://doi.org/10.3815/000000006784016206
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.3815/000000006784016206
Wolanin, H. (2020). Publiusz Nigidiusz Figulus na kartach „Nocy Attyckich” Aulusa Gelliusza: portret gramatyka. Scripta Classica XVII. 91–115.
Google Scholar
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
