Zarządzanie stanem zagrożenia zdrowia w czasie pandemii Covid-19 we Włoszech: perspektywa konstytucyjna

Abstrakt

Tekst koncentruje się na środkach, jakie zostały podjęte we Włoszech w celu ograniczenia zarażenia koronawirusem w pierwszej fazie zagrożenia zdrowia w 2020 r. Rząd włoski jako pierwszy zmierzył się z kryzysem epidemiologicznym w demokracji konstytucyjnej. Lockdown był jednym z najbardziej drastycznych w Europie. Z jednej strony ograniczono podstawowe wolności jednostki; z drugiej – udało się ograniczyć rozprzestrzenianie wirusa we wczesnej fazie ekspansji pandemicznej, prawdopodobnie ratując wszystkie kraje europejskie przed niemożliwym do opanowania kryzysem zdrowotnym, przy minimalnym przygotowaniu. Nawet jeśli niektóre aspekty procesu decyzyjnego można by podkreślić w perspektywie prawa konstytucyjnego, to zdaniem Autorki środki tymczasowe, choć drastyczne, nie przekroczyły granic dozwolonych przez włoską konstytucję, ani nie wpłynęły poważnie na równowagę między władzami przynajmniej w pierwszej/drugiej fazie.

Większość parlamentarna zatwierdziła ex post dekrety uchwalone przez Radę Ministrów wykazując, że podziela stanowisko polityczne rządu. Ponadto w bardzo krótkim czasie naród włoski w zdecydowanej większości spontanicznie dostosował się do nałożonych zakazów, wykazując poczucie odpowiedzialności i solidarności wobec najbardziej narażonych na skutki wirusa grup (na przykład osoby starsze i chore). Względy ekonomiczne, przemawiające za niewstrzymywaniem działalności gospodarczej, były czasowo recesyjne wobec ochrony zdrowia społecznego. Wydaje się, że decyzja ta znajduje ostateczną podstawę w art. 2 włoskiej konstytucji, który zobowiązuje wszystkich do poszanowania obowiązku solidarności społecznej.