Łódź w Narodzie zatracenia  Macieja Świerkockiego i Mariusza Sołtysika

Magdalena Lachman; Dominika Nowicka

doi:10.18778/1505-9057.69.08

Autor

Magdalena Lachman Uniwersytet Łódzki https://orcid.org/0000-0003-2908-3420
Dominika Nowicka Uniwersytet Łódzki https://orcid.org/0009-0005-2879-007X

DOI:

https://doi.org/10.18778/1505-9057.69.08

Słowa kluczowe:

Maciej Świerkocki, Mariusz Sołtysik, Naród zatracenia, komiks, powieść graficzna, logowizualność, Łódź, Litzmannstadt-Getto, II wojna światowa, Holocaust, Zagłada

Abstrakt

Artykuł koncentruje się na opublikowanej w 2014 r. powieści graficznej Naród zatracenia Macieja Świerkockiego (autor koncepcji oraz warstwy tekstowej) i Mariusza Sołtysika (twórca oprawy graficznej), której fabuła została umocowana w realiach II wojny światowej w przestrzeni możliwej do zidentyfikowania jako Litzmannstadt-Getto (wydzielony obszar miasta, gdzie na mocy zarządzeń niemieckich władz okupacyjnych skoszarowana i odseparowana została ludność żydowska). Autorki ukazują, jak utwór konfrontuje się z Łodzią, i szczegółowo omawiają wymiary, w jakich to czyni. Zwracają zwłaszcza uwagę na sygnały topograficznego umocowania miejsca akcji, czytelne determinanty historyczne rzutujące na treść i formę dzieła oraz liczne odwołania tematyczne w warstwie werbalnej i wizualnej, a także na takie kwestie jak geneza utworu, jego patronat wydawniczy, recepcja, biograficzne uwarunkowania twórców. Jednocześnie formułują postulat, by badania nad wizerunkiem miasta skupić też w przyszłości na tym, jak funkcjonuje ono w splocie słowa i obrazu w przekazach, w których dochodzi do kooperacji tworzyw, czego forma komiksowa jest tylko jednym z przykładów.

Pobrania

Brak dostępnych danych do wyświetlenia.

Biogramy autorów

Magdalena Lachman - Uniwersytet Łódzki

Magdalena Lachman, pracuje w Zakładzie Literatury Polskiej XX i XXI wieku w Instytucie Filologii Polskiej i Logopedii UŁ. Jest autorką książek Gry z „tandetą” w literaturze polskiej po 1989 roku (2004); Jak (nie) być pisarzem. Literatura we współczesnej przestrzeni komunikacyjnej (2019) oraz współredaktorką (razem z Pawłem Politem) pracy (Dy)fuzje. Związki literatury i sztuki po 1945 roku (2019). Główny przedmiot jej zainteresowań naukowych stanowią literatura najnowsza i komunikacja literacka w XX i XXI wieku. Zajmuje się m.in. wpływem kultury masowej na sztukę i życie artystyczne, także komparatystyką interdyscyplinarną, a w jej ramach związkami literatury z fotografią, reklamą, komiksem, miejskością.

Dominika Nowicka - Uniwersytet Łódzki

Dominika Nowicka, studiuje filologię polską (studia magisterskie) na Uniwersytecie Łódzkim. Jest laureatką konkursu na najlepszą pracę licencjacką z zakresu literaturoznawstwa napisaną w Instytucie Filologii Polskiej i Logopedii UŁ w roku akademickim 2022/2023. Naukowo interesuje ją literatura XX i XXI wieku, szczególnie ta związana z II wojną światową oraz Holocaustem. Skupia się na retoryce, estetyce i praktykach opowiadania. Bada różne formy narracyjne, także powieści graficzne pod kątem współpracy m.in. słowa i obrazu.

Bibliografia

Świerkocki Maciej, Sołtysik Mariusz, Lost Souls, Fundacja Rozwoju Sztuki Intermediów w Krakowie, Kraków 2019.
Google Scholar

Świerkocki Maciej, Sołtysik Mariusz, Naród zatracenia, Centrum Dialogu im. Marka Edelmana w Łodzi [seria: Biblioteka Centrum Dialogu], Łódź b.r.w. [2014]; on‑line: Centrum Dialogu im. Marka Edelmana, https://www.centrumdialogu.com/ebooks/narod_zatracenia/mobile/index.html [dostęp: 15.06.2023].
Google Scholar

Forecki Piotr, Zagłada i krajobraz po Zagładzie w komiksowych kadrach, „Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Literacka” 2015, nr 25, s. 275–308. https://doi.org/10.14746/pspsl.2015.25.12
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.14746/pspsl.2015.25.12

Jarniewicz Jerzy, „Woleli opowieść o życiu”. O dwóch picture-bookach Iwony Chmielewskiej, „Czytanie Literatury. Łódzkie Studia Literaturoznawcze” 2002, nr 11, s. 75–86. https://doi.org/10.18778/2299-7458.11.06
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.18778/2299-7458.11.06

Kronika getta łódzkiego / Litzmannstadt Getto 1941–1944, t. 1–5, oprac. i red. naukowa Julian Baranowski, Krystyna Radziszewska, Adam Sitarek, Michał Trębacz, Jacek Walicki, Ewa Wiatr, Piotr Zawilski, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź 2009.
Google Scholar

Książka obrazkowa. Leksykon, tom 1, red. Małgorzata Cackowska, Hanna Dymel-Trzebiatowska, Jerzy Szyłak, Fundacja Instytut Kultury Popularnej – Vectio Grupa Wydawnicza, Poznań 2018.
Google Scholar

Książka obrazkowa. Leksykon, tom 2, red. Małgorzata Cackowska, Hanna Dymel-Trzebiatowska, Jerzy Szyłak, Fundacja Instytut Kultury Popularnej, Poznań 2020.
Google Scholar

Książka obrazkowa. Wprowadzenie, red. Małgorzata Cackowska, Hanna Dymel-Trzebiatowska, Jerzy Szyłak, Fundacja Instytut Kultury Popularnej, Poznań 2016.
Google Scholar

Kupczyńska Kalina, Haunted But Not Healed. The Holocaust in Recent Polish Comics, [w:] Beyond MAUS. The Legacy of Holocaust Comics, red. Ole Frahm, Hans-Joachim Hahn, Markus Streb, Böhlau Verlag, Wien–Köln–Weimar 2021, s. 209–238. https://doi.org/10.7767/9783205210672.209
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.7767/9783205210672.209

Lachman Magdalena, Jak (nie) być pisarzem. Literatura we współczesnej przestrzeni komunikacyjnej, IBL PAN – Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Warszawa 2019.
Google Scholar

Lech Filip, Maciej Świerkocki, Mariusz Sołtysik „Naród zatracenia”, culture.pl, 6.11.2014, https://culture.pl/pl/dzielo/maciej-swierkocki-mariusz-soltysik-narod-zatracenia [dostęp: 27.12.2022].
Google Scholar

Leociak Jacek, Dzieci Holocaustu: awers i rewers, [w:] J. Leociak, Doświadczenia graniczne. Studia o dwudziestowiecznych formach reprezentacji, Fundacja Akademia Humanistyczna – IBL PAN, Warszawa 2009, s. 247–259.
Google Scholar

Lubiak Jarosław, W poszukiwaniu straconej pamięci. Bałuty w fotografii Piotra Piluka, „Kultura Współczesna” 2003, nr 3, s. 188–193.
Google Scholar

Łódź Ghetto Album. Photographs by Henryk Ross, wybór M. Parr, T. Prus, Wydawca: Chris Boot, Londyn 2004.
Google Scholar

Łódź w czasie okupacji niemieckiej na fotografiach z zasobu Instytutu Pamięci Narodowej, https://lodz.ipn.gov.pl/pl6/aktualnosci/76276,Lodz-w-czasie-okupacji-niemieckiej-na-fotografiach-z-zasobu-Instytutu-Pamieci-Na.html [dostęp: 20.04.2023].
Google Scholar

Memory of Shoah. Cultural Representations and Commemorative Practices, ed. Tomasz Majewski, Anna Zeidler-Janiszewska, ed. collab. Maja Wójcik, cover photo Piotr Piluk, Wydawnictwo Officyna, Łódź 2010.
Google Scholar

„Naród zatracenia” („Lost souls”), https://mariusz-soltysik.com/projects/narod-zatracenia-lost-souls/ [dostęp: 29.11.2022].
Google Scholar

Pamięć Shoah. Kulturowe reprezentacje i praktyki upamiętniania, red. Tomasz Majewski, Anna Zeidler-Janiszewska, współpr. red. Maja Wójcik, wyd. II zmien. i rozszerz., zdjęcie na okładce Piotr Piluk, Wydawnictwo Officyna, Łódź 2011.
Google Scholar

Pawłowski Dariusz, Fantastyczna historyczna powieść graficzna [recenzja], „Dziennik Łódzki” 2014, nr 229 – dod. „Historia” z 2.10.2014, s. 8.
Google Scholar

Pietrych Krystyna, (Re)prezentacje czy symulacje? Przestrzeń łódzkiego getta w literaturze XXI wieku, [w:] Geograficzne przestrzenie utekstowione, red. Bożena Karwowska, Elżbieta Konończuk, Elżbieta Sidoruk, Ewa Wampuszyc, Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku, Białystok 2017, s. 309–330.
Google Scholar

Piluk Piotr, Łódź Bałuty. Pamięć Zagłady w pejzażu miejskim, [w:] Pamięć Shoah. Kulturowe reprezentacje i praktyki upamiętniania, red. Tomasz Majewski, Anna Zeidler-Janiszewska, wyd. II zmien. i rozszerz., współpr. red. Maja Wójcik, zdjęcie na okładce Piotr Piluk, Wydawnictwo Officyna, Łódź 2011, s. 233–236.
Google Scholar

Podolska Joanna, Litzmannstadt-Getto. Miejsca. Ludzie. Pamięć, Księży Młyn Dom Wydawniczy – Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź 2020.
Google Scholar

Radziszewska Krystyna, Wiatr Ewa, Oblicza getta. Antologia tekstów z getta łódzkiego, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź 2018.
Google Scholar

Ratajczak Mirosław, Niewidzialny patrzy [recenzja], „Odra” 2016, nr 3, s. 109–110.
Google Scholar

Spólna Anna, Niewidzialne widzialne [recenzja], „Arterie” 2015, nr 1, s. 263–264.
Google Scholar

Szajnert Danuta, Przestrzeń doświadczona, przestrzeń wytworzona – literackie topografie Litzmannstadt Getto (rekonesans). Część pierwsza, „Białostockie Studia Literaturoznawcze” 2014, nr 5, s. 7–28. https://doi.org/10.15290/bsl.2014.05.01
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.15290/bsl.2014.05.01

Szuchta Robert, Zabawy dzieci podczas wojny jako źródło badań nad Zagładą, [w:] Pola wolności, red. Alicja Bartuś, Wydawnictwo Wyższej Szkoły Bankowej w Poznaniu, Oświęcim–Poznań 2020, s. 59–67.
Google Scholar

Szyłak Jerzy, Coś więcej, czegoś mniej. Poszukiwania formuły powieści graficznej w komiksie 1832–2015, Instytut Kultury Popularnej, Poznań 2016.
Google Scholar

Szyłak Jerzy, To ptak! To samolot! To ikonotekst! Książka – komiks – picturebook (medium czy media?), [w:] Komiks i jego konteksty, red. Izolda Kiec, Michał Traczyk, Fundacja Instytut Kultury Popularnej, Poznań 2014, s. 11–22.
Google Scholar

Trębacz Zofia, Wielka Szpera w getcie łódzkim, Żydowski Instytut Historyczny, https://www.jhi.pl/artykuly/wielka-szpera-w-getcie-lodzkim,386 [dostęp: 20.12.2022].
Google Scholar

Wojtaszczyk Kuba, Pionierskie przepracowywanie traum [recenzja], „Bliza” 2014, nr 4, s. 104–108.
Google Scholar