Getting hands dirty: on Adam Schaff’s political writings

Krzysztof Świrek

doi:10.18778/1689-4286.37.06

Autor

Krzysztof Świrek University of Warsaw

DOI:

https://doi.org/10.18778/1689-4286.37.06

Słowa kluczowe:

marksizm, socjalizm, realny socjalizm, blok wschodni, Adam Schaff, rewizjonizm, alienacja

Abstrakt

Adam Schaff był jednym z najważniejszych filozofów marksistowskich w Polsce. Jego prace dobrze dokumentują czasy, kiedy marksizm był “oficjalną filozofią”, obciążoną polityczną odpowiedzialnością i kwestiami strategii. Artykuł jest krytyczną analizą pism politycznych Schaffa. Zostały w nim zaakcentowane najbardziej charakterystyczne cechy jego często paradoksalnej pozycji, określonej niegdyś jako “ortodoksyjny rewizjonizm”. Schaff próbował sprostać podwójnym, nierzadko sprzecznym, wymaganiom: rozwinąć teorię marksizmu, podejmując problemy nieobecne w pracach klasyków, a zarazem pozostać wiernym temu, co definiował jako strategiczne interesy bloku socjalistycznego. Celem artykułu jest pokazanie, że nawet w swoich teoretycznych słabościach, jego pisma pozostają jednymi z najważniejszych materiałów dla refleksji o złożonej i tragicznej historii lewicy w XX wieku.

Biogram autora

Krzysztof Świrek - University of Warsaw

Krzysztof Świrek – sociologist and publicist, adjunct at the Institute of Sociology, Warsaw University. Świrek wrote his doctoral thesis on theories of ideology inspired by Marxism and psychoanalysis. He teaches classic sociological theories, and is interested in political dimensions of psychoanalysis and Marxist theories of culture and social structure.

Bibliografia

Althusser, L. (1971). Lenin and Philosophy, transl. by Ben Brewster. New York-London: Monthly Review Press
Zobacz w Google Scholar

Bralczyk, J. (2007). O języku polskiej propagandy politycznej lat siedemdziesiątych. In O języku propagandy i polityki (18-225). Warszawa: Trio.
Zobacz w Google Scholar

Schaff, A. (1977). Entfremdung als Soziales Phänomen. Wien: Europaverlag [Eng.: 1980, Alienation as a Social Phenomenon. Oxford, New York: Pergamon Press].
Zobacz w Google Scholar

Schaff, A. (1970). Historia i prawda. Warszawa: Książka i Wiedza [Eng.: 1976, History and Truth. Oxford, New York: Pergamon Press]
Zobacz w Google Scholar

Schaff, A. (1961). Marksizm a egzystencjalizm. Warszawa: Książka i Wiedza.
Zobacz w Google Scholar

Schaff, A. (1965). Marksizm a jednostka ludzka. Warszawa: PWN [Eng.: 1970, Marxism and the Human Individual, transl. by Olgierd Wojtasiewicz, ed. by Robert S. Cohen, New York: McGraw-Hill]
Zobacz w Google Scholar

Schaff, A. (1995). Notatki Kłopotnika. Warszawa: Polska Oficyna Wydawnicza BGW
Zobacz w Google Scholar

Schaff, A. (1990). Perspektywy wspólczesnego socjalizmu. Szczecin: Wywnictwo Glob
Zobacz w Google Scholar

Schaff, A. (1999). Próba podsumowania. Warszawa: Wydawnictwo Nukowe Scholar
Zobacz w Google Scholar

Schaff, A. (1958). Spór o zagadnienie moralności. Warszawa: Książka i Wiedza
Zobacz w Google Scholar

Schaff, A. (1967). Szkice z filozofii języka. Warszawa: Książka i Wiedza
Zobacz w Google Scholar

Schaff, A. (1960). Wstęp do semantyki. Warszawa: PWN [Eng.: 1962, Introduction to Semantics, transl. by Olgierd Wojtasiewicz, Oxford, New York: Pergamon Press]
Zobacz w Google Scholar

Schaff, A. (1951). Z zagadnień marksistowskiej teorii prawdy. Warszawa: Książka i Wiedza
Zobacz w Google Scholar

Kołakowski, L. (2002). Aktualne i nieaktulne pojęcie marksizmu, In Pochwała niekonsekwencji. Pisma rozproszone sprzed roku 1968 (5-20), Vol. II, London: Puls Publications.
Zobacz w Google Scholar

Nowak, L. (2011. Polska droga do socjalizmu. Pisma polityczne 1980-1989. Poznań: Instytut Pamięci Narodowej, Oddział w Poznaniu
Zobacz w Google Scholar

Siemek, M. J. (2002). Wolność, rozum, intersubiektywność. Warszawa: Oficyna Naukowa.
Zobacz w Google Scholar

Skolimowski, H. (2002). Filozofia analityczna a marksizm. Transl. by Krzysztof J. Kilian. Sophia, no. 2, 181-200.
Zobacz w Google Scholar

Skolimowski, H. (1969). Polski marksizm. Londyn: Odnowa.
Zobacz w Google Scholar

Somerville, J. (1973). Schaff's Work on the Human Individual. In T. Borbé (ed.), Der Mensch – Subjekt und Obiekt. Festschrift für Adam Schaff (321-329). Wien: Europaverlag.
Zobacz w Google Scholar

Staniszkis, J. (2006). Ontologia socjalizmu. Kraków-Nowy Sącz: Ośrodek Myśli Politycznej, Wyższa Szkoła Biznesu-National Louis University w Nowym Sączu, Wydawnictwo DANTE
Zobacz w Google Scholar

Staniszkis, J. (2010). Samoograniczająca się rewolucja. Transl. by Marek Szopski. Gdańsk: Europejskie Centrum Solidarności. [Staniszkis, Jadwiga, 1984, Poland's Self-Limiting Revolution, New Jersey: Princeton University Press]
Zobacz w Google Scholar

Stola, D. (2000). Kampania antysyjonistyczna. Warszawa: Instytut Studiów Politycznych Polskiej Akademii Nauk.
Zobacz w Google Scholar

Waldenberg, M. (1998). Adama Schaffa optymistyczne wyznania wiary i niedobre rady. Zeszyty Naukowe Instytutu Badań Społecznych i Międzynarodowych Fundacji im. Kazimierza Kelles-Krauza, no. 1, 43-50.
Zobacz w Google Scholar

Žižek, S. (2008). Violence. Six Sideways Reflections. New York: Picador.
Zobacz w Google Scholar