Astrologia, chiromancja i metoposkopia jako uzupełnienie fizjonomicznego obrazu duszy w filozofii Marin Cureau de la Chambre’a

Tomasz Stegliński

doi:10.18778/1689-4286.58.03

Autor

Tomasz Stegliński Uniwersytet Łódzki

DOI:

https://doi.org/10.18778/1689-4286.58.03

Słowa kluczowe:

dusza, ciało, medycyna, astronomia, fizjonomia, metoposkopia, chiromancja

Abstrakt

Artykuł zatytułowany Astrologia, chiromancja i metoposkopia jako uzupełnienie fizjonomicznego obrazu duszy w filozofii Marin Cureau de La Chambre’a, ma na celu zaprezentowanie poglądów mało znanego w Polsce lekarza i filozofa francuskiego. Żyjący i tworzący w wieku siedemnastym de La Chambre jest przedstawicielem filozofii pokartezjańskiej. Jego opracowania dotyczą fizjonomicznego obrazu psychiki ludzkiej. Artykuł ukazuje skrótowo treść głównych dzieł tego autora, do których zalicza się Les Characteres des passions, t. 1–4, Paris 1662 oraz L'art de connoistre les hommes, Amsterdam 1660. To w tych książkach uczony prezentuje zasady poznania ludzi, wynikłe z połączenia wiedzy lekarskiej oraz analizy emocji w człowieku. W drugiej części artykuł przybliża treść dwóch utworów o charakterze listów, które de La Chambre dołączył do L'art de connoistre les hommes. Są nimi: Discours sur les principes de la chiromance (Rozprawa o zasadach chiromancji oraz Discours sur les principes de la metoposcopie (Rozprawa o zasadach metoposkopii). Uczony bada przydatność tych pseudo-nauk dla celów medycyny tak, aby wraz z fizjonomiką, mogły zasilić niezbędną wiedzę nie tylko o zachowaniu ludzi, ale o cechach ich charakteru, jak również przeznaczeniu w odniesieniu do zapadalności na różne choroby. Artykuł przedstawia mniej popularną i mniej znaną część wiedzy z zakresu rozwoju pokartezjańskiej filozofii medycznej we Francji wieku siedemnastego.

Bibliografia

Arystoteles. (1978). Fizjognomika. W: Arystoteles, Pisma różne. (67–94). Warszawa: PWN.
Zobacz w Google Scholar

Arystoteles. (1982). Historia animalium, Warszawa: PWN.
Zobacz w Google Scholar

Aucante, V. (2006). La philosophie médicale de Descartes, Paris: PUF. https://doi.org/10.3917/puf.aucan.2006.01
Zobacz w Google Scholar DOI: https://doi.org/10.3917/puf.aucan.2006.01

Courtine, J.J., Haroche, C. (2007). Historia twarzy. Gdańsk: Słowo/obraz terytoria.
Zobacz w Google Scholar

De La Chambre, M. C. (1662). Les Charactères des passions, vol. 1–4. Paris: Jacques D’Allin.
Zobacz w Google Scholar

De La Chambre, M. C. (1647, 1989). Traité de la connoissance des animaux, où tout ce qui a esté dict pour et contre le raisonnement des bestes est examiné par le sieur de La Chambre. Paris: Jacques D’Allin; reprint: Paris: Fayard.
Zobacz w Google Scholar

De La Chambre, M. C. (1660). L'Art de connoistre les hommes. Amsterdam: Jacques Le Jeune.
Zobacz w Google Scholar

De La Chambre, M. C. (1664, 2004). Le Système de l'âme. Paris: Jacques D’Allin; reprint: Paris: Fayard.
Zobacz w Google Scholar

De La Chambre, M. C. (1667, 2016). Discours de l'amitié et de la haine qui se trouvent entre les animaux. Paris: Jacques D’Allin; reprint: Hachette Livre BNF.
Zobacz w Google Scholar

Descartes, R. (1986). Namiętności duszy. Warszawa: PWN.
Zobacz w Google Scholar

Desjardins, L. (2001). Le Corps parlant. Savoirs et représentations des passions au XVIIe siècle. Paris: L’Harmattan.
Zobacz w Google Scholar

Doranlo, R. (1939). La médecine au XVIIe siècle; Marin Cureau de La Chambre, médecin et philosophe, 1594-1669. Paris: Jouve et Cie.
Zobacz w Google Scholar

Darmon, A. (1985). Les corps immatériels : esprits et images dans l'œuvre de Marin Cureau de La Chambre, 1594-1669. Paris: J. Vrin.
Zobacz w Google Scholar

Eckhert, M. E. (1995). Astrology and humors in the theory of man : the works of Marin Cureau de La Chambre and their importance in the cultural evolution of the seventeenth century. Arizona: The University of Arizona Press.
Zobacz w Google Scholar

Foerster, I. (1936). Marin Cureau de La Chambre (1594-1675) : ein Beitag zur Geschichte der psychomoralischen Literatur in Frankreich. Breslau:: Priebatsch.
Zobacz w Google Scholar

Hipokrates. (2008). Wybór pism. Warszawa: Prószyński i S-ka.
Zobacz w Google Scholar

Hołda, R. (2011). Ciało a "usposobienie duchowe": o fizjognomice antropologicznie, [w:] Kulturowe emanacje ciała, red. Monika Banaś, Katarzyna Warmińska, seria: Varia Culturalia, Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 47–57.
Zobacz w Google Scholar

Konarska-Zimnicka S. (2019). Jatromatematyka w optyce twórczości krakowskich uczonych późnego średniowiecza. Przyczynek do badań. W: Medicina antiqua, mediaevalis et moderna. Historia – Filozofia – Religia (165 –183). Kielce: Wydawnictwo Uniwersytetu Jana Kochanowskiego w Kielcach.
Zobacz w Google Scholar

Levi, A. (1964). French Moralists. The Theory of the Passions, 1585 to 1649. Oxford: Clarendon Press.
Zobacz w Google Scholar

Pack, R. A. (1978). Aristotle's Chiromantic Principle and Its Influence, Transactions of the American Philological Association, Vol. 108, 121–130. https://doi.org/10.2307/284242
Zobacz w Google Scholar DOI: https://doi.org/10.2307/284242

Percival M. (1999). The Appearance of Character: Physiognomy and Facial Expression in Eighteenth Century France. Leeds: W. S. Maney and Son.
Zobacz w Google Scholar

Peruchia, Sieur de. (2010). La chiromance, la physionomie et la geomance (1657). Whitefish: Kessnger Publishing.
Zobacz w Google Scholar

Pocard du Cosquer de Kerviler, R. (1877). Marin et Pierre Cureau de La Chambre (1596-1693); étude sur leur vie et leurs écrits. Le Mans: Pellechat.
Zobacz w Google Scholar

Pichot, A. (2008). Histoire de la notion de vie. Paris: Gallimard.
Zobacz w Google Scholar

Riese, W. (1965). La Théorie des passions à la lumière de la pensée médicale du XVIIe siècle. New York: Karger.
Zobacz w Google Scholar

Abhandlung der Physiognomie, Metoposcopie und Chiromantie. (2012) ed. by Peuschel, C. A. Ulan Press.
Zobacz w Google Scholar

Ysabeau, A. (1883). Lavater. Carus. Gall. Zasady fizjognomiki i frenologii. Wykład popularny o poznawaniu charakteru z rysów twarzy i kształtu głowy. Warszawa: Księgarnia Ungra i Banarskiego.
Zobacz w Google Scholar