Filozofia jako dydaktyka, dydaktyka jako filozofia. Od racjonalności instrumentalnej do „oświecenia”?
DOI:
https://doi.org/10.18778/1689-4286.36.02Słowa kluczowe:
racjonalność instrumentalna, rozum zaangażowany, podejście sokratejskie, edukacja sokratejska, teoria krytyczna, dydaktyka filozoficzna, metapoznanieAbstrakt
The aim of this article is to look at philosophy as a didactic practice in which didactic is seen as critique. Both are immanent to philosophical reflection as a whole. I would like to start with an analysis whether the structure of philosophical thought determines the didactic results (e.g. the Socratic method, philosophy as linguistic competence) and using critical theory I will analyze the possible ways of overcoming instrumental rationality. I will mainly contribute to the works of M. C. Nussbaum. I will then look at the relations between theory and practice, between instrumental and involved, between subjective and objective reason with contributions to M. Horkheimer and T. W. Adorno. The case to consider would be whether teaching philosophy should remain a shallow discipline with only historical approach or can it be presented as a problem-solving device thanks to introducing critical thought. Can it be a remedy to the enlightenment that results in a goal – oriented formal rationality?
Bibliografia
Blaut, James M., Teoria rasizmu kulturowego, http://www.turowski.uni.wroc.pl/blaut-rasizm.htm (data dostępu: 20.03.2016 ).
Zobacz w Google Scholar
Chase-Dunn, Christopher, Gills, Barry, Fale globalizacji i oporu w kapitalistycznym systemie(-)światowym. Ruchy społeczne a krytyczne studia nad globalizacją, http://www.turowski.uni.wroc.pl/chase-dunn-gills.htm (data dostępu: 20.03.2016 ).
Zobacz w Google Scholar
Clifford, James, 2000, Kłopoty z kulturą. Dwudziestowieczna etnografia, literatura i sztuka, przekł. zbior., Warszawa: Wydawnictwo KR.
Zobacz w Google Scholar
Habermas, Jürgen, 1983, Teoria i praktyka, przeł. Małgorzata Łukasiewicz, Zdzisław Krasnodębski, Warszawa: PIW.
Zobacz w Google Scholar
Harvey, David, 2008, Neoliberalizm. Historia katastrofy, przeł. Jerzy Paweł Listwan, Warszawa: KiP.
Zobacz w Google Scholar
Horkheimer, Max, Adorno, Theodor W., Dialektyka oświecenia. Fragmenty filozoficzne, przeł. Małgorzata Łukasiewicz, Warszawa: IFiS PAN.
Zobacz w Google Scholar
Horkheimer, Max, 1987, Społeczna funkcja filozofii, przeł. Jan Doktór, Warszawa: PIW.
Zobacz w Google Scholar
Lipman, Matthew, 1996, Czym jest krytyczne myślenie, (w: ) Beata Elwich, Anna Łagodzka (red.), Filozofia dla dzieci. Wybór artykułów, Warszawa: Fundacja Edukacja dla Demokracji, ss. 11–20.
Zobacz w Google Scholar
McLaren, Peter, 2015, Życie w szkołach. Wprowadzenie do pedagogiki krytycznej, przeł. Agnieszka Dziemianowicz-Bąk, Jan Dzierzgowski, Marcin Starnawski, Wrocław: DSW.
Zobacz w Google Scholar
Lester, Nora, 2010, Niebieskoocy. Podręcznik do prowadzenia zajęć w organizacjach, przeł. Monika Serkowska, Kraków-Poznań: Fundacja Autonomia, Stowarzyszenie Kobiet KONSOLA.
Zobacz w Google Scholar
Nussbaum, Martha C., 2008, W trosce o człowieczeństwo. Klasyczna obrona reformy kształcenia ogólnego, przeł. Astrid Męczkowska, Wrocław: DSW.
Zobacz w Google Scholar
Paul, Richard W., 1996, Dwie przeciwstawne teorie wiedzy, uczenia się i wykształcenia: dydaktyczna i krytyczna, (w: ) Beata Elwich, Anna Łagodzka (red.), Filozofia dla dzieci. Wybór artykułów, Warszawa: Fundacja Edukacja dla Demokracji, ss. 3–9.
Zobacz w Google Scholar
Piłat, Robert, 1993, „Filozofowanie z dziećmi” M. Lipmana jako program etyki dla szkół podstawowych, „Etyka”, Nr 26, ss. 135–143.
Zobacz w Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.14394/etyka.757
Platon, 2002, Teajtet, Kęty: Antyk.
Zobacz w Google Scholar
Said, Edward W., 2005, Orientalizm, przeł. Monika Wyrwas-Wiśniewska, Poznań: Zysk i S-ka.
Zobacz w Google Scholar
Siemek, Marek J., 1982, Filozofia, dialektyka, rzeczywistość, Warszawa: PIW.
Zobacz w Google Scholar
Turowski, Mariusz, 2015, Granice rasy. Między nowym rasizmem a płynną rasologią, „Studia Krytyczne/Critical Studies”, Nr 1, ss. 111–130.
Zobacz w Google Scholar
Wittgenstein, Ludwig, 2012, Dociekania filozoficzne, przeł. Bogusław Wolniewicz, Warszawa: PWN.
Zobacz w Google Scholar
Ziegler, Jean, 2011, Imperium hańby, przeł. Ewa Cylwik, Warszawa: KiP.
Zobacz w Google Scholar
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
