Badania archeologiczne Polaków na Ukrainie w XIX i początku XX wieku

Maria Magdalena Blombergowa

doi:10.18778/1427-9657.11.02

Autor

Maria Magdalena Blombergowa emerytowany profesor Instytutu Archeologii UŁ

DOI:

https://doi.org/10.18778/1427-9657.11.02

Słowa kluczowe:

polskie badania archeologiczne na Ukrainie, archeologia Kresów, historia archeologii

Abstrakt

Na Ukrainie, jak i w innych stronach świata żyli i pracowali – w wielu dziedzinach gospodarczych i oczywiście naukowych – Polacy. Wielu też poświęciło swoją uwagę, czas i fundusze na poszukiwanie i badanie śladów odległej przeszłości zachowanych w ziemi.

O badaczach i badaniach na terytoriach Ukrainy, Galicji Zachodniej, w Małopolsce pisali: Stefan Nosek, Zarys historii badań archeologicznych w Małopolsce (1967); Andrzej Abramowicz, Wiek archeologii (1967); są też starsze publikacje: Bohdan Janusz, Zabytki przedhistoryczne Galicji Wschodniej (1918); Marcyan Śmiszko, Kultury wczesnego okresu epoki cesarstwa rzymskiego w Małopolsce Wschodniej (1932). O badaniach archeologicznych prowadzonych przez polskich miłośników starożytności na terenach wschodnich Ukrainy, podlegających carskiej Rosji, polskich publikacji nie ma zbyt dużo (Abramowicz, 1970; Blombergowa, 1993). W moim artykule podejmuję próbę wypełnienia tej luki w dziejach historii polskiej archeologii.

Bibliografia

Abramowicz, A. 1967. Wiek archeologii. Problemy polskiej archeologii dziewiętnastowiecznej. Łódź: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Google Scholar

Abramowicz, A. 1970. Podróżnicy po przeszłości. Szkice z dziejów archeologii. Łódź: Łódzkie Towarzystwo Naukowe.
Google Scholar

Abramowicz, A. 1991. Historia archeologii polskiej XIX i XX wiek. Warszawa–Łódź: Instytut Historii Kultury Materialnej Polskiej Akademii Nauk.
Google Scholar

Blombergowa, M.M. 1993. Badania archeologiczne Polaków na terytorium Imperium Rosyjskiego w XIX i początku XX wieku. Łódź: Łódzkie Towarzystwo Naukowe.
Google Scholar

Bydłowski, A. 1904. Mogiły w Nowosiółce w pow. Lipowieckim, gub. Kijowskiej. Światowit V, s. 59.
Google Scholar

Chwalewik, E. 1926. Zbiory polskie: archiwa, biblioteki, gabinety, galerie, muzea i inne zbiory pamiątek przeszłości w ojczyźnie í na obczyźnie... Lwów: b.n.w.
Google Scholar

Fałat, J. 1987. Pamiętniki. Katowice: Śląski Instytut Naukowy.
Google Scholar

Gloger, Z., Luba-Radzimiński, Z. 1877. Poszukiwania archeologiczne w powiecie Ostrogskím. Zbiór Wiadomości do Antropologii Krajowej 1, s. 5.8–11.
Google Scholar

Grabowski, M. 1850. Ukraina dawna i teraźniejsza. Kijów: Nakładem i drukiem Teofila Glucksberga Księgarza i Typografa Białoruskiego Naukowego Okręgu.
Google Scholar

Hadaczek, K. 1900. Z badań archeologicznych w dorzeczu Bugu. Rocznik Grona c.k. Konserwatorów Starożytnych Pomników Galicji Wschodniej. Teka Konserwatorska II, s. 44–59.
Google Scholar

Hadaczek, K. 1909. Cmentarzysko ciałopalne z okresu rzymskiego koło Przeworska. Rocznik Grona c.k. Konserwatorów Starożytnych Pomników Galicji Wschodniej. Teka Konserwatorska III, s. 1–21.
Google Scholar

Hadaczek, K. 1912. Kultura dorzecza Dniestru w epoce cesarstwa rzymskiego. Materiały Antropologiczno-Archeologiczne i Etnograficzne XII, s. 23.
Google Scholar

Herodot. 2005. Dzieje. Wrocław: Czytelnik.
Google Scholar

Janusz, J. 1918. Zabytki przedhistoryczne Galicji Wschodniej. Lwów: Towarzystwo dla Popierania Nauki Polskiej z funduszu Bolesława Orzechowicza.
Google Scholar

Kaczyński, M. 1972. W siedemdziesiątą rocznicę otwarcia wystawy zbiorów Józefa Choynowskiego w warszawskiej Zachęcie. Wiadomości Archeologiczne 1: 38, 2.2.
Google Scholar

Kłodziński, A. 1829. Opis mogiły w Glinianach pod Lwowem. Czasopismo naukowe księgozbioru publicznego im. Ossolińskich II.
Google Scholar

Kostrzewski, J. 1949. Dzieje polskich badań prehistorycznych. Poznań: Nakładem Polskiego Towarzystwa Prehistorycznego.
Google Scholar

Kunasiewicz, S. 1872. O wykopaliskach, popielnicach, łzawnicach i starych monetach. Lwów: b.n.w.
Google Scholar

Krzyżanowski, S. 1863. Pamiątki polskie w muzeum Towarzystwa Historii i Starożytności w Odessie. Kijów: b.n.w.
Google Scholar

Krzyżanowski, S. 1874. Sławiariskaja archieologia po polskim istocznikam. Driewnosti 4, s. 43.
Google Scholar

Krzyżanowski, S. 1876. Sławianskij Krakow. Driewnosti 6, s. 120–134.
Google Scholar

Mielczarek, M. 1989. Wczesnoscytyjski hełm brązowy z kolekcji Józefa Choynowskiego. Przyczynek do datowania ochron głowy tzw. typu kubańskiego. Zeszyt Naukowy Muzeum Wojska 3, s. 5–17.
Google Scholar

Neyman, C. 1884. Notatki archeologiczne z Ukrainy. Zbiór Wiadomości do Antropologii Krajowej 8, s. 33–44.
Google Scholar

Nosek, S. 1967. Zarys historii badań archeologicznych w Małopolsce. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
Google Scholar

Olechnowicz, W. 1903. Cmentarzysko w Nowosilkach, pow. włodzimierski gub. wołyńska. Materiały Antropologiczno-Archeologiczne i Etnograficzne 6, s. 3–12.
Google Scholar

Ossowski, G. 1867. Gieołogiczesko-gieognosticzeskíj oczerk Wołynskoj Gubiernii. Trudy Wołynskogo Gubernskogo Statisticzeskogo Komiteta za 1867 g.
Google Scholar

Ossowski, G. 1888. Wielki kurhan Ryżanowski, według badań dokonanych w latach 1884 i 1887. Kraków: Wydanie Komisji Antropologicznej Akademii Umiejętności w Krakowie.
Google Scholar

Ossowski, G. 1890. Driewnosti 13, s. 2.2.
Google Scholar

Pauli, Ż. 1837. Pamiętnik Naukowy. Kraków: b.n.w.
Google Scholar

Pauli, Ż. 1840. Starożytności Galicyjskie. Lwów: b.n.w.
Google Scholar

Pauli, Ż. 1845. Badania archeologiczne o stanie sztuk i przemyśle na ziemiach Słowian przed chrześcijaństwem. Przegląd Naukowy IV.
Google Scholar

Podbereski, A. 1867. Gierkulesoyy stołby na Dnieprie. Zapiski Odeskiego Towarzystwa Historii Starożytności 6, s. 294–506.
Google Scholar

Podbereski, A. 1872. Kimmierijskie pamiatniki. Zapiski Odeskiego Towarzystwa Historii Starożytności 8, s. 427.
Google Scholar

Podbereski, A., Jastrzębczyk, E. 1867. O usypiskach wydrążonych nad Morzem Czarnym. Biblioteka Warszawska 4, s. 124–140.
Google Scholar

Popowski, B. 1882. Wyniki badań w Samhorodku prowadzonych w latach 1875–1876. Zbiór Wiadomości do Antropologii Krajowej 6, s. 11–15.
Google Scholar

Potocki, M. 1874. Sprawozdanie z czynności konserwatora w wschodniej Galicji. Lwów: b.n.w.
Google Scholar

Pułaski, F. 1893. Kurhan popowiecki. Zbiór Wiadomości do Antropologii Krajowej 17, s. 41–44.
Google Scholar

Pułaski, F. 1902. Mogiły o nasypie kamiennym w powiecie kamienieckim. Światowit 4, 5, s. 1–39.
Google Scholar

Rulikowski, E. 1880. Mogiła w Helenówce w powiecie wasylkowskim na Ukrainie w roku 1879. Zbiór Wiadomości do Antropologii Krajowej 4.
Google Scholar

Siarczyński, F. 1801–1850. Słownik historyczno-statystyczno-geograficzny królestwa Galicji. Rękopis przechowywany w Bibliotece Ossolineum.
Google Scholar

Stupnicki, H. 1869. Galicja pod względem topograﬁczno-geograficzno-historycznym. Lwów: A.J. Madfes i H. Bodek.
Google Scholar

Śmiszko, M. 1932. Kultury wczesnego okresu epoki cesarstwa rzymskiego w Małopolsce Wschodniej, Lwów: Nakł. Towarzystwa Naukowego we Lwowie.
Google Scholar

Talko-Hryncewicz, J. 1923. Z moich wspomnień o dawnych archeologach. Wiadomości Archeologiczne 8, s. 2–4.
Google Scholar

Talko-Hryncewicz, J. 1930. Z przeżytych dni (1850–1930). Warszawa: Galewski i Dau.
Google Scholar

Zielińska, B. 1978. Władysław Olechnowicz. W: Polski Słownik Biograficzny. T. 23. Wrocław: Wydawnictwo Instytutu Historii PAN, s. 733–734.
Google Scholar

Żytyński, L. 1899. O kurhanach i mogiłach kamiennym na Wołyniu. Wiadomości Numizmatyczno-Archeologiczne 4 (2 i 3).
Google Scholar