Działalność kaznodziejska Antoniego Radyvylovskiego w kontekście kultury ukraińskiego baroku

Autor

  • Natalia Kovalchuk Uniwersytet Kijowski imienia Borysa Hrinczenki image/svg+xml
  • Maryna Stoliar "Kolegium Czernihowskie". Państwowy Uniwersytet im. T. G. Szewczenki image/svg+xml
  • Volodymyr Spivak Akademia Państwowej Służby Penitencjarnej Ukrainy

DOI:

https://doi.org/10.18778/1689-4286.60.03

Słowa kluczowe:

filozofia, historia filozofii, kultura ukraińska, barok, kazania

Abstrakt

W artykule analizowana jest działalność kaznodziejska Antoniego Radyvylovskiego w kontekście ogólnych cech baroku ukraińskiego, ukształtowanych pod wpływem innych kultur. Szczególną uwagę zwraca się na humorystyczno-satyryczny aspekt dzieł kaznodziei, który nie był wcześniej brany pod uwagę. Podstawą źródłową opracowania są rękopiśmienne i drukowane kazania Antoniego Radyvylovskiego ze zbiorów Ogrodzony ogród Marii Panny i Korona Chrystusa. Stwierdza się, że ukraiński barok, wchłaniając główne cechy europejskiego baroku, miał swoje cechy swoiste. W tym kontekście spuścizna wybitnego XVII-wiecznego ukraińskiego kaznodziei Antoniego Radyvylovskiego stanowi typowy przykład wprowadzenia latynizujących tradycji chrześcijańskich do liturgii prawosławnej. W centrum znajduje się "żywy" ziemski człowiek z jego cnotami i wadami. Głównym tematem moralistycznych przykładów w kazaniach Radyvylovskiego jest prawe i grzeszne (moralne i niemoralne) życie. Jego humorystyczne i satyryczne dyskursy pozwoliły Radziwiłłowskiemu rozwinąć w słuchaczach zdolność do paradoksalnej barokowej formy skruchy, która jest ściśle związana z osobistą refleksją poprzez śmiech.

Bibliografia

Bakhtyn, M.M. (1990). Tvorchestvo Fransua Rable y narodnaia kultura srednevekovia y Renessansa. Khudozhestvennaia literatura. Moskva: Khudozhestvennaya literatura.
Zobacz w Google Scholar

Bartolini M.G. (2016). The Discourse of Martyrdom in Late 17th-century Ukraine. The «passion sufferers» Boris and Gleb in the Homilies of Antonii Radyvylovs'kyi and Lazar Baranovych. Zeitschrift für Slawistik. 61, 3, 499–527. https://doi.org/10.1515/slaw-2016-0030
Zobacz w Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1515/slaw-2016-0030

Brogi Bercoff, G. (2012). The Sermons of Antoniy Radyvylovs’kyj: History, Culture, Mentality. Theatrum humanae vitae. Київ: Laurus, 414–424.
Zobacz w Google Scholar

Dovha, L. (2016). Uiavlennia pro blaho u propovidiakh Antoniia Radyvylovskoho (za zbirnykom «Vinets Khrystov», 1688 r.). Shliakh u chotyry stolittia: materialy Mizhnarodnoi naukovoi konferentsii «AD Fontes – do dzherel» do 400-yi richnytsi zasnuvannia Kyievo-Mohylianskoi akademii, Kyiv, 12–14.10.2015 roku. Kyiv, 72–81.
Zobacz w Google Scholar

Dovhalevskyi, M. (1973). Poetyka (Sad poetychnyi). Kyiv: Mystetstvo.
Zobacz w Google Scholar

Isichenko, I. (2017). Konotatsiina perspektyva yevanhelskoho tekstu v pasiinykh propovidiakh Antoniia Radyvylovskoho. Mediievist: latynomovna ukrainska literatura. http://www.medievist.org.ua/2017/03/blog-post_27.html (14.04.2023).
Zobacz w Google Scholar

Karol, M. (2013). Osoblyvosti smikhovoi kultury ukrainskoho «Nyzovoho» baroko (na prykladi intermedii do shkilnykh dram z muzykoiu). Kyiv: Kyivske muzykoznavstvo, 46, 101-105. http://www.irbis-nbuv.gov.ua/cgi-bin/irbis_nbuv/cgiirbis_64.exe?I21DBN=LINK&P21DBN=UJRN&Z21ID=&S21REF=10&S21CNR=20&S21STN=1&S21FMT=ASP_meta&C21COM=S&2_S21P03=FILA=&2_S21STR=kmuz_2013_46_18
Zobacz w Google Scholar

Krekoten, V. (1983). Opovidannia Antoniia Radyvylovskoho. Kyiv: Naukova Dumka.
Zobacz w Google Scholar

Krekoten, V. (1983). Ukrainska literatura XVIII st. Poetychni tvory, dramatychni tvory, prozovi tvory (zbirka). Kyiv: Naukova dumka.
Zobacz w Google Scholar

Makarov, A. M. (1994). Svitlo ukrainskoho baroko. Kyiv: Mystetstvo.
Zobacz w Google Scholar

Markovskyi, M. (1894). Antonyi Radyvylovskyi, yuzhnorusskyi propovednyk XVII veka. Kyev: Typ. Ymp. Un-ta sv. Vladymyra V.Y. Zavadskoho.
Zobacz w Google Scholar

Myronova, V. (2012). Antychni avtory v homiletytsi Kyievo-Mohylianskoi Akademii. Studi Slavistici, IX, 273-289.
Zobacz w Google Scholar

Radyvylovskyi, A. (1671 – 1682). Vinets Khrystov. Manuscript. Kyiv. Radyvylovskyi, A. (1676). Ohorodok Marii Bohorodytsi.. Kyiv: Typohrafiia Kyievo-Pecherskoi Lavry.
Zobacz w Google Scholar

Radyvylovskyi, A. (1671). Ohorodok Marii Bohorodytsi. Knyha 2. Manuscript. Kyiv.
Zobacz w Google Scholar

Radyvylovskyi, A. (1688). Vinets Khrystov [The Сrown of Christ]. Kyiv: Typohrafiia Kyievo-Pecherskoi Lavry.
Zobacz w Google Scholar

Opublikowane

2023-06-23

Jak cytować

Kovalchuk, N., Stoliar, M., & Spivak, V. (2023). Działalność kaznodziejska Antoniego Radyvylovskiego w kontekście kultury ukraińskiego baroku. Hybris, 60(1), 65–85. https://doi.org/10.18778/1689-4286.60.03