„Czysta widzialność” w estetyce formalnej Konrada Fiedlera
DOI:
https://doi.org/10.18778/1689-4286.39.08Słowa kluczowe:
Konrad Fiedler, Immanuel Kant, estetyka formalna, czysta widzialność, teoria widzenia, teoria sztukiAbstrakt
Nowadays still not well known, Konrad Fiedler was an extremely original philosopher of art and an inspiring follower of Kant. He created a theory of art’s autonomy and his pioneering thought contributed not only to the formalist theory of art but also and foremost to creating an epistemology that later became a foundation of theories of art stressing the uniqueness of seeing and raising the status of visual representations. The artistic way of seeing, according to him, undiscloses the principles of how the world emerges from nothingness of chaotic sensations – it is the way of seeing that presents „pure visibility”. According to Fiedler, this way of seeing is the basis of each true artistic creative act.
Bibliografia
Abrahamson, Roy E., 1991, Art Criticism: The Potential of Conrad Fiedler's Ideas for Art Education, http://files.eric.ed.gov/fulltext/ED367565.pdf 13.07.2015.
Zobacz w Google Scholar
Barasch, Moshe, 1998, Modern Theories of Art, 2. From Impressionism to Kandinsky, New York and London: New York University Press.
Zobacz w Google Scholar
Benjamin, Walter, 1991a, Programm eines proletarischen Kindertheaters, [w:] Tegoż, Gesammelte Schriften II, red. Rolf Tiedemann, Hermann Schweppenhäuser, Frankfurt am Main: Suhrkamp.
Zobacz w Google Scholar
Benjamin, Walter, 1991b, Der Regenbogen: Gespräch über die, Die Farbe vom Kinde aus betrachtet, Phantasie, [w:] Tegoż, Gesammelte Schriften VI, red. Rolf Tiedemann, Hermann Schweppenhäuser, Frankfurt am Main: Suhrkamp.
Zobacz w Google Scholar
Boehm, Gottfried, 1971, Einleitung, [w:] Fiedler Konrad, 1971, Schriften zur Kunst I, red. Gottfried Boehm, München: Fink.
Zobacz w Google Scholar
Boehm, Gottfried, 2014, O obrazach i widzeniu. Antologia tekstów, przeł. Małgorzata Łukasiewicz, Anna Pieczyńska-Sulik, red. Dorota Kołacka, Kraków: Universitas.
Zobacz w Google Scholar
Bubner, Rüdiger, 2005, Doświadczenie estetyczne, przeł. Krystyna Krzemieniowa, Warszawa: Oficyna Naukowa.
Zobacz w Google Scholar
Cassirer, Ernst, 2010, Filozofia oświecenia, przeł. Tadeusz Zatorski, Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego.
Zobacz w Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.31338/uw.9788323534341
Crary, Jonathan, 2009, Zawieszenie percepcji. Uwaga, spektakl i kultura nowoczesna, przeł. Łukasz Zaremba, Iwona Kurz, Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego.
Zobacz w Google Scholar
Fiedler, Conrad, 1887, Der Ursprung der künstlerischen Thätigkeit. Leipzig: Verlag von S. Hirzel, [w:] Deutsches Textarchiv http://www.deutschestextarchiv.de/fiedler_kuenstlerische_1887/9 25.11.2015.
Zobacz w Google Scholar
Fiedler, Konrad, 2002, Essais sur l'art, przeł. Daniel Wieczorek, Besançon: Éd. de l'Imprimeur.
Zobacz w Google Scholar
Fiedler, Konrad, 2013, Aphorismes, przeł. Sacha Zilberfarb, red. Danièle Cohn, Paris: Rue d'Ulm.
Zobacz w Google Scholar
Fiedler, Konrad, 1991, Escritos sobre arte, przeł. Vicente Romano, Madrid: Visor.
Zobacz w Google Scholar
Fiedler, Konrad, 1978, On Judging Works of Visual Art, przeł. Henry Schaefer-Simmern, Fulmer Mood, Berkeley, Los Angeles, London: University of California Press.
Zobacz w Google Scholar
Fiedler, Konrad, 1913, Schriften über Kunst, red. Hermann Konnerth, München: R. Piper & CO.
Zobacz w Google Scholar
Fiedler, Konrad, 1971a, Über die Beurteilung von Werken der bildenden Kunst, [w:] Tegoż, 1971, Schriften zur Kunst I, red. Gottfried Boehm, München: Fink.
Zobacz w Google Scholar
Fiedler, Konrad, 1971b, Über modernen Naturalismus und künstlerische Wahrheit, [w:] Tegoż, 1971, Schriften zur Kunst I, red. Gottfried Boehm, München: Fink.
Zobacz w Google Scholar
Fiedler, Konrad, 1971c, Über den Ursprung der künstlerischen Tätigkeit, [w:] Tegoż, 1971, Schriften zur Kunst I, red. Gottfried Boehm, München: Fink.
Zobacz w Google Scholar
Fiedler, Konrad, 2008, Sur l'origine de l'activité artistique, przeł. Ileana Parvu, Inès Rotermund, Sarah Schmidt i in., red. Danièle Cohn, Paris: ENS rue d'Ulm.
Zobacz w Google Scholar
Hildebrand von, Adolf, 2012, Problem formy w sztukach plastycznych, przeł. Tadeusz Zatorski, oprac. Wojciech Bałus, Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego.
Zobacz w Google Scholar
Kant, Immanuel, 2005, Antropologia w ujęciu pragmatycznym, przeł. Ewa Drzazgowska, Paulina Sosnowska, Warszawa: Wydawnictwo Instytutu Filozofii i Socjologii PAN.
Zobacz w Google Scholar
Kant, Immanuel, 1957, Krytyka czystego rozumu, t. 1, przeł. Roman Ingarden, Warszawa: PWN.
Zobacz w Google Scholar
Kant, Immanuel, 1964, Krytyka władzy sądzenia, przeł. Jerzy Gałecki, Warszawa: PWN.
Zobacz w Google Scholar
Konnerth, Hermann, 1913, Konrad Fiedler. Zur einleitung, [w:] Fiedler, Konrad, 1913, Schriften über Kunst, red. Hermann Konnerth, München: R. Piper & CO.
Zobacz w Google Scholar
Merleau-Ponty, Maurice, 1996, Oko i umysł, przeł. Stanisław Cichowicz, [w:] Tegoż, Oko i umysł. Szkice o malarstwie, wyb. i oprac. Stanisław Cichowicz, Gdańsk: słowo / obraz terytoria.
Zobacz w Google Scholar
Mundt, Ernest K., 1959, Three Aspects of German Aesthetic Theory, [w:] “The Journal of Aesthetics and Art Criticism”, Vol. 17, No. 3 (Mar., 1959), ss. 287-310.
Zobacz w Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.1111/1540_6245.jaac17.3.0287
Pérez Carreño, Francisca, 2010, El Formalismo y el desarrollo de la historia del arte, [w:] Historia de las ideas estéticas y de las teorías artísticas contemporáneas, vol. II, red. Valeriano Bozal, Madrid: Antonio Machado.
Zobacz w Google Scholar
Pontremoli, Edouard, 2006, Nadmiar widzialnego. Filozoficzna interpretacja fotogeniczności, przeł. Marian Leon Kalinowski, Gdańsk: słowo / obraz terytoria.
Zobacz w Google Scholar
Tazelaar, Kees, Weinzierl, Stefan, 2010, Symulacja przestrzeni i sztuka dźwięku, tłum. Jan Topolski, „Glissando. Magazyn o muzyce współczesnej”, 16, ss. 10-17.
Zobacz w Google Scholar
Walden, Scott, (red.), 2013, Fotografia i filozofia. Szkice o pędzlu natury, przeł. Izabela Zwiech, Kraków: Universitas.
Zobacz w Google Scholar
Wiesing, Lambert, 2008, Widzialność obrazu. Historia i perspektywy estetyki formalnej, przeł. Krystyna Krzemień-Ojak, Warszawa: Oficyna Naukowa.
Zobacz w Google Scholar
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
