Etyczny pluralizm a wartości uniwersalne: katalogi normatywne Johna Finnisa i Marthy C. Nussbaum

Maciej Sławiński

doi:10.18778/1689-4286.41.02

Autor

Maciej Sławiński Uniwersytet Warszawski

DOI:

https://doi.org/10.18778/1689-4286.41.02

Słowa kluczowe:

uniwersalizm, dobra podstawowe, pluralizm, praktyczna rozumność, sprawności, dobro wspólne

Abstrakt

Is it possible that Nussbaum’s capability approach and Finnis’s natural law theory have anything in common? We usually do not think ethical pluralism and an account of objective good to be members of one family of theories. Nevertheless there is a set of ideas that Nussbaum and Finnis apparently, and surprisingly, share. Both authors elaborate a list of values which plays a central role in their theory. Careful examination of these lists provides us with many similarities in terms of concepts, terminology and interpretation. Finnis and Nussbaum both employ the ideas of practical reason and intuition, or self-evidence, to reject the academic requirement for theoretical proof of normative approach in morality, philosophy of law and political theory. In this way, they both seek to secure their claims to universality.

Bibliografia

Arystoteles. Metafizyka. Tłum. T. Żeleźnik, oprac. M.A. Krąpiec, A. Maryniarczyk, 1996 Lublin: RW KUL, t. 1.
Zobacz w Google Scholar

Charles, David, (1988), Perfectionism in Aristotle’s Political Theory: Reply to Martha Nussbaum, Oxford Studies in Ancient Philosophy, suppl. vol., s. 185–206.
Zobacz w Google Scholar

Finnis, John (1977) Scepticism, Self-refutation and the Good of Truth, w: P. M. Hacker and J. Raz (red.), Law, Morality and Society: Essays in Honour of H.L.A. Hart, Oxford: Clarendon Press, s. 247–267;
Zobacz w Google Scholar

Finnis, John (2001) Prawo Naturalne i Uprawnienia Naturalne, przekł. K. Lossman, Warszawa: Dom Wydawniczy ABC, Polskie Wydawnictwa Profesjonalne;
Zobacz w Google Scholar

Finnis, John (2011a) Natural Law and Natural Rights, 2nd edition, New York: Oxford University Press;
Zobacz w Google Scholar

Finnis, John (2011b) Reason in Action. Collected Essays: Volume I, Oxford: Oxford University Press.
Zobacz w Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1093/acprof:oso/9780199580057.001.0001

Fortin, (1982). The New Rights Theory and the Natural Law, The Review of Politics, Vol. 44, 4, , s. 590-612.
Zobacz w Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1017/S0034670500041504

Głąb, Anna, (2010), Rozum w świecie praktyki. Poglądy filozoficzne Marthy C. Nussbaum, Warszawa: Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne.
Zobacz w Google Scholar

Głowala, Justyna, (2011), Rozumność praktyczna. Teoria prawa naturalnego Johna Finnisa w świetle nauki Akwinaty, Zeszyty Naukowe Doktorantów UJ, Nauki Humanistyczne, nr specjalny 3, (2), s. 229 – 242.
Zobacz w Google Scholar

Kwarciński, Tomasz, (2006), Komu pomóc w pierwszej kolejności?, „Prakseologia” (146): s. 31-50;
Zobacz w Google Scholar

Łabieniec, Paweł, (2002), Teoria prawa naturalnego Johna Finnisa wobec sporu między pozytywizmem prawniczym a doktrynami prawa naturalnego, „Ius et lex”, 1.
Zobacz w Google Scholar

Machura, Piotr, (2015) Dobro a wolność. Wokół teorii możliwości Marthy Nussbaum, „Folia Philosophica”, (33), s. 211 – 230.
Zobacz w Google Scholar

Mulgan, Richard, (2000) Was Aristotle an “Aristotelian Social Democrat”?, Ethics, 111, 1, s. 79-101.
Zobacz w Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1086/233420

Nussbaum, Martha, Craven (1980) Shame, Separateness, and Political Unity: Aristotle’s
Zobacz w Google Scholar

Criticism of Plato w: Essays on Aristotle’s Ethics, (red.). Amelie O. Rorty, Berkeley: University of California Press;
Zobacz w Google Scholar

Nussbaum, Martha, Craven (1988) Nature, Function, and Capability: Aristotle on Political Distribution, Oxford Studies in Ancient Philosophy, suppl. vol., s. 145–84;
Zobacz w Google Scholar

Nussbaum, Martha, Craven (1990) Aristotelian Social Democracy, w: (red.) R. B. Douglass, R. M. Hara, H. S. Richardson, Liberalism and the Good, New York, London: Routledge, s. 203 – 252;
Zobacz w Google Scholar DOI: https://doi.org/10.4324/9780429278433-10

Nussbaum, Martha, Craven (1992) Human Functioning and Social Justice. In Defense of Aristotelian Essentialism, “Political Theory”, 20 (2), s. 202 – 246;
Zobacz w Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1177/0090591792020002002

Nussbaum, Martha, Craven (1993) Social Justice and Universalism: In Defense of an Aristotelian Account of Human Functioning, Modern Philology, Vol. 90, Supplement (May), s. S46-S73, The University of Chicago Press
Zobacz w Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1086/392123

Nussbaum, Martha, Craven (1997) Capabilities and Human Rights, “Fordham Law Review”, 66 (2), s. 273-300;
Zobacz w Google Scholar

Nussbaum, Martha, Craven (2000) Women and Human Development, Cambridge University Press, Cambridge and New York
Zobacz w Google Scholar

Nussbaum, Martha, Craven (2006) Frontiers of Justice: Disability, Nationality, Species Membership, Harvard University Press, Cambridge MA.
Zobacz w Google Scholar DOI: https://doi.org/10.2307/j.ctv1c7zftw

O’Sullivan, James, P., (2015) Maritain and Nussbaum: Two Ironically
Zobacz w Google Scholar

Promising „Essentialist” Accounts of Basic Social Justice, „The Heythrop Journal”, LVI, s. 629-642.
Zobacz w Google Scholar

Piechowiak, Marek (2006)Prawo naturalne a prawa człowieka, [w] Substancja, natura, prawo naturalne, [red] A. Maryniarczyk, K. Stępień, P. Gondek, Polskie Towarzystwo Tomasza z Akwinu, Lublin, s. 391 – 409
Zobacz w Google Scholar

Piechowiak, Marek (2012) Dobro wspólne jako fundament polskiego porządku konstytucyjnego, Warszawa.
Zobacz w Google Scholar