Posthumanizm jako ideologia i perspektywa badawcza
DOI:
https://doi.org/10.18778/1689-4286.46.02Słowa kluczowe:
posthumanizm, humanizm, ideologia, historyczność, nekros, post-człowiek, antropocentryzmAbstrakt
Celem mojego artykułu jest próba pokazania, że posthumanizm jest ideologią, która znajduje swoje przedłużenie w perspektywie badawczej nazywanej posthumanistyką. Stosowane przeze mnie pojęcie ideologii nie jest nacechowane negatywnie. Ideologia jest nieodłącznym elementem towarzyszącym życiu społecznemu, a jej iluzoryczny charakter oznacza w gruncie rzeczy tyle, że służy ona człowiekowi jako narzędzie orientowania się w świecie. Ideologia zdaje również sprawę z aktualnych wyzwań, przed którymi stoi społeczeństwo oraz ze sprzeczności, które związane są z tymi problemami. Sprzeczność obecna w posthumanizmie polega w mojej ocenie na tym, że pryncypialnie wyklucza on wszelkie formy humanizmu/antropocentryzmu, ale w praktyce nie może uciec od jakiejś postaci humanizmu i antropocentryzmu. Są one niezbędne, by oddać sprawiedliwość światom innych gatunków zwierząt, uzasadnić porządek etyczny bliski posthumanistom czy móc posługiwać się pojęciem sprawczości.
Bibliografia
Abriszewski, K. (2010).Wszystko otwarte na nowo. Teoria Aktora-Sieci i filozofia kultury. Toruń: Wydawnictwo Naukowe UMK.
Zobacz w Google Scholar
Althusser, L. (2009). W imię Marksa. Przeł. M. Herer. Warszawa: Wydawnictwo Krytyki Politycznej.
Zobacz w Google Scholar
Anderson, L. (2014). Autoetnografia analityczna. Przegląd Socjologii Jakościowej, 10/3, 144-167.
Zobacz w Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.18778/1733-8069.10.3.07
Archer, M. S. (2013). Człowieczeństwo. Problem sprawstwa. Przeł. A. Dziuban. Kraków: NOMOS.
Zobacz w Google Scholar
Banasiak, B. (2006). Integralna potworność. Filozofia libertynizmu, czyli konsekwencje »śmierci Boga«. Łódź-Wrocław: Thesaurus.
Zobacz w Google Scholar
Berman, M. (2006). Wszystko, co stałe, rozpływa się w powietrzu. Rzecz o doświadczeniu nowoczesności. Przeł. M. Szuster. Kraków: Universitas.
Zobacz w Google Scholar
Bobako, M. (2010). Demokracja wobec różnicy. Multikulturalizm ifeminizm w perspektywie polityki uznania. Poznań: Wyd. Poznańskie.
Zobacz w Google Scholar
Bogusławski, M. M. (2011). Ekologia polityczna czy „umowa naturalna”, czyli co Bruno Latour i Michel Serres mają nam do powiedzeniao splocie polityki i natury?. Societas/Communitas, 1(11), 85-105.
Zobacz w Google Scholar
Bogusławski, M. M. (2018). Humanistyka z perspektywy ontologii kulturowej. Łódź: Wydawnictwo UŁ.
Zobacz w Google Scholar
Braidotti, R. (2014). Po człowieku. Przeł. J. Bednarek, A. Kowalczyk. Warszawa: PWN.
Zobacz w Google Scholar
Cabestan, Ph., Arnaud T. (2001). Le vocabulaire de Sartre. Paris: ellipses.
Zobacz w Google Scholar
Carter R. (2013). Sprawstwo a to, co pozaludzkie. W A. Mrozowski et al. (ed.). Sprawstwo. Teorie, metody, badania empiryczne w naukach społecznych (36-45). Przeł. P. Rogala, J. Barski. Kraków: NOMOS.
Zobacz w Google Scholar
Derrida, J. (1993). Kres człowieka. W J. Derrida. Pismo filozofii. Przeł. P. Pieniążek. Kraków: inter esse. S. 151-187.
Zobacz w Google Scholar
Domańska. E. (2017). Nekros. Wstęp do ontologii martwego ciała. Warszawa: PWN. E-book.
Zobacz w Google Scholar
Ferry, L. Renaut, A. (1985). La pensée 68. Essai sur l’anti-humanisme contemporain. Paris: Gallimard.
Zobacz w Google Scholar
Foucault, M. ( 1981). Les mots et les choses. Paris: Gallimard.
Zobacz w Google Scholar
Garin, E. (1969). Filozofia Odrodzenia we Włoszech. Przeł. K. Żaboklicki. Warszawa: PWN.
Zobacz w Google Scholar
Heidegger, M. (1995). List o »humanizmie«. W M. Heidegger, Znaki drogi. Przeł. J. Tischner. Warszawa: Aletheia. S. 129-168.
Zobacz w Google Scholar
Heller, Á. Eseje o nowoczesności. Przeł. W. Bulira. Toruń: Wydawnictwo Naukowe UMK.
Zobacz w Google Scholar
Husserl, E. (1993). Kryzys europejskiego człowieczeństwa a filozofia. W E. Husserl, Kryzys europejskiego człowieczeństwa a filozofia. Przeł. J. Sidorek. Warszawa: Aletheia. S. 11-51.
Zobacz w Google Scholar
Husserl, E. (1999). Kryzys nauk europejskich i fenomenologia transcendentalna. Przeł. S. Walczewska. Toruń: Wyd. Rolewski.
Zobacz w Google Scholar
Janaszczyk, A. (2009). Sceptycki element nie-specyficznej teorii poznania Fryderyka Nietzschego. W B. Banasiak et. al. (red). Wokół Nietzschego. Toruń: Adam Marszałek. S. 39-60.
Zobacz w Google Scholar
Kristeller, P. O. (1985). Humanizm i filozofia. Warszawska: IFiS PAN.
Zobacz w Google Scholar
Kostyszak, M. (1998). Istota techniki — głos Martina Heideggera. Wrocław: Wydawnictwo UWr.
Zobacz w Google Scholar
Kowalska, M. (2005). Demokracja w kole krytyki. Białystok: Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku.
Zobacz w Google Scholar
Kruszelnicki, M. (2008). Inspiracje Heideggerowskie we współczesnym antyhumanizmie. Forum Oświatowe, nr specjalny, 51-63.
Zobacz w Google Scholar
Leavy, P. (2018). Metoda spotyka sztukę. Praktyki badawcze oparte na sztuce. Przeł. K. Stanisz, J. Kucharska. Warszawa: NCK.
Zobacz w Google Scholar
Marks, K. (2002). Tezy o Feuerbachu. https://www.marxists.org/polski/marks-engels/1845/tezy_o_feuerbachu.htm (dostęp 11/05/2019).
Zobacz w Google Scholar
Matuszewski, K. (2008). Sade. Msza okrucieństwa. Gdańsk: słowo/obraz terytoria.
Zobacz w Google Scholar
Mbembe, A. (2018). Polityka wrogości. Nekropolityka. Przeł. K. Bojarska. Kraków: Karakter.
Zobacz w Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.36854/widok/2017.17.658
Mirucka, B. (2018). Podmiot ucieleśniony. Psychologiczna analiza reprezentacji ciała i tożsamości cielesnej. Warszawa: Scholar.
Zobacz w Google Scholar
Nowak, A. W. (2016). Wyobraźnia ontologiczna. Filozoficzna (re)konstrukcja fronetycznych nauk społecznych. Warszawa: Wyd. UAM, Wyd. IBL.
Zobacz w Google Scholar
Pacewicz, K. (2017). Fluks. Wspólnota płynów ustrojowych. Warszawa: PWN, Fundacja na Rzecz Myślenia im. Barbary Skargi. E-book.
Zobacz w Google Scholar
Pokropski, M. (2013). Cielesna geneza czasu i przestrzeni. Warszawa: IFiS PAN.
Zobacz w Google Scholar
Ritter, J. Zadanie nauk humanistycznych w społeczeństwie współczesnym. W S. Czerniak, J. Rolewski (red.). Szkoła Rittera. Studia z filozofii niemieckiej. T. 2. Przeł. E. Paczkowska-Łagowska. Toruń: Wydawnictwo UMK.
Zobacz w Google Scholar
Sartre, J.-P. (1985). Posłowie. W F. Fanon. Wyklęty lud ziemi. Przeł. H. Tygielska. Warszawa: PIW. s. 217-234.
Zobacz w Google Scholar
Sieczkowski, T. (2017). David Hume. Krytyka episteologii. Łódź: Wydawnictwo UŁ.
Zobacz w Google Scholar
Simondon, G. (2005). L’individuation ŕ la lumičre des notions de forme et d’information. Grenoble: Millon.
Zobacz w Google Scholar
Świrek, K. (2018). Teorie ideologii na przecięciu marksizmu i psychoanalizy. Warszawa: PWN.
Zobacz w Google Scholar
Toulmin, S. (2005). Kosmopolis. Ukryty projekt nowoczesności. Przeł. T. Zarębski. Wrocław: Wydawnictwo Dolnośląskiej Szkoły Wyższej.
Zobacz w Google Scholar
Touraine, A. (2010). Samotworzenie się społeczeństwa. Przeł. A. Karpowicz. Kraków: NOMOS.
Zobacz w Google Scholar
Tuchańska, B. (2012). Dlaczego prawda? Prawda jako wartość w sztuce, nauce i codzienności. Warszawa: Poltext.
Zobacz w Google Scholar
Wodziński, C. (1994). Heidegger i problem zła. Warszawa: PIW.
Zobacz w Google Scholar
Żyniewicz, K. (2017). Art&Science. Autoetnografia artystki realizującej projekty w laboratoriach biologicznych. Kultura i Społeczeństwo, 3, 103-126.
Zobacz w Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.35757/KiS.2017.61.3.7
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
