Uniwersalizm vs. tradycjonalizm – różne racjonalności, odmienne antropologie

Anna Kopeć-Kaczor

doi:10.18778/1689-4286.48.06

Authors

Anna Kopeć-Kaczor Uniwersytet Jagielloński

DOI:

https://doi.org/10.18778/1689-4286.48.06

Keywords:

universality, tradition, rationality, identity, freedom

Abstract

The article presents thesis (claimed by Alasdair MacIntyre) that arguing about the meaning of such notions as 'identity', 'subjectivity', 'freedom' is unsolvable. These conflicts are based on a wrong concept that there is only one true rationality. MacIntyre confronts such concept (universalism) with that one which admits that there are many different types of rationalities (rooted in different traditions). The first part of the article shows his (MacIntyre) understanding of universality and tradition. The second focuses on such notions as identity and freedom developed in two traditions, liberlism and virtue ethics. In the end it presents the conclusion that the factor which distinguishes these two traditions is the fact of existing (not existing) goods of excellence.

References

Annas, J. (2011). Intelligent virtue. New York: Oxford University Press.
View in Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1093/acprof:oso/9780199228782.001.0001

Arystoteles. (2012). Etyka Nikomachejska. Warszawa: PWN.
View in Google Scholar

Chmielewski, A. (2014). Niewspółmierność, nieprzekładalność, konflikt. Relatywizm we współczesnej filozofii analitycznej. Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego.
View in Google Scholar

Gałkowski, S. (2003). Rozwój i odpowiedzialność. Antropologiczne podstawy koncepcji wychowania moralnego. Lublin: Wydawnictwo KUL.
View in Google Scholar

Gawkowska, A. (2004). Biorąc wspólnotę poważnie?: komunitarystyczne krytyki liberalizmu. Warszawa: IFiS PAN.
View in Google Scholar

Hursthouse, R. (1999). On virtue ethics. Oxford University Press.
View in Google Scholar

Jaśtal, J. (2009). Natura cnoty. Problematyka emocji w neoarystotelesowskiej etyce cnót. Kraków: Księgarnia Akademicka.
View in Google Scholar

Machura, P. (2009). Ideał człowieka-filozofa w koncepcji AlasdairaMacIntyre’a. Katowice: Wydawnictwo Naukowe „Śląsk”.
View in Google Scholar

MacIntyre, A. (2007). Czyja sprawiedliwość? Jaka racjonalność?. Warszawa: Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne.
View in Google Scholar

MacIntyre, A. (2009). Dependent Rational Animals. Londyn: Duckworth.
View in Google Scholar

MacIntyre, A. (1996). Dziedzictwo cnoty: Studium z teorii moralności. Warszawa: PWN.
View in Google Scholar

MacIntyre, A. (2016). Ethics in the Conflicts of Modernity. An Essay on Desire, Practical Reasoning, and Narrative. Cambridge: Cambridge University Press.
View in Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1017/9781316816967

MacIntyre, A. (2009a). Etyka i polityka. Warszawa:
View in Google Scholar

MacIntyre, A. (2013). Krótka historia etyki. Filozofia moralności od czasów Homera do XX wieku. Warszawa: PWN.
View in Google Scholar

MacIntyre, A. (2006). The Tasks of Philosophy. Cambridge: Cambridge University Press.
View in Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1017/CBO9780511819797

MacIntyre, A. (2009b).Trzy antagonistyczne wersje dociekań moralnych. Etyka, Genealogia i Tradycja. Warszawa:Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne.
View in Google Scholar

Nieztsche, F. (1993). Pisma pozostałe 1862-1875. Kraków: Inter Esse.
View in Google Scholar

Nowak, W.M. (2008). Spór o nowoczesność w poglądach Charlesa Taylora i AlasdairaMacIntyre’a. Rzeszów: Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego.
View in Google Scholar

Środa, M. (2003). Indywidualizm i jego krytycy. Warszawa: Aletheia.
View in Google Scholar

Szutta, N. (red.).(2010). Współczesna etyka cnót: możliwości i ograniczenia. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Semper.
View in Google Scholar DOI: https://doi.org/10.14394/etyka.1175

Szutta, N., A. (2015). W poszukiwaniu moralnego charakteru. Lublin: Wydawnictwo Academicon.
View in Google Scholar DOI: https://doi.org/10.52097/acapress.9788362475667

Warmbier, A. (red.).(2016). Spór o podmiotowość. Perspektywa interdyscyplinarna. Kraków: Księgarnia Akademicka.
View in Google Scholar

Williams, B. (1973). Problems of the Self. Philosophical Papers 1956-1972. Cambridge: Cambridge University Press.
View in Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1017/CBO9780511621253

Zdybel, J. (2005). Między wolnością a powinnością. Filozofia polityczna Isaiaha Berlina i AlasdairaMacIntyre’a. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Mari Curie-Skłodowskiej.
View in Google Scholar