Uważny Miron. Wątki ekokrytyczne w prozie Mirona Białoszewskiego

Ewelina Bulewicz

doi:10.18778/1689-4286.57.01

Autor

Ewelina Bulewicz Uniwersytet im. Adama Mickiewicza, Poznań

DOI:

https://doi.org/10.18778/1689-4286.57.01

Słowa kluczowe:

Miron Białoszewski, ekokrytyka, Chamowo, Konstancin, natura, nie-ludzcy inni, uważność

Abstrakt

Od wydania Tajnego dziennika mija właśnie dziesięć lat, a proza Mirona Białoszewskiego wciąż domaga się odkrywania w niej coraz to nowych wątków, potwierdzając tym samym jej aktualność w XXI wieku również w kontekście antropocenu. Celem mojego artykułu zatytułowanego Uważny Miron. Wątki ekokrytyczne w prozie Mirona Białoszewskiego będzie analiza i interpretacja występujących w twórczości autora Pamiętnika z powstania warszawskiego motywów ekokrytycznych, oscylujących wokół relacji autora-narratora z nie‑ludzkimi innymi. Przedmiotem moich badań uczynię dwa ważne tomy prozatorskie napisane przez Białoszewskiego w połowie lat 70. XX wieku: Konstancin oraz Chamowo, stosunkowo mało zbadane w kontekście posthumanizmu czy kategorii uważności. W referacie przedstawię stosunek autora Zawału do zwierząt, roślin oraz śmieci, który częściowo omówiła w swoich pracach Agnieszka Karpowicz. Ponadto udowodnię, iż każdy z wymienionych wątków świetnie wpisuje w aktualny dyskurs o relacji człowiek-zwierzę, natura-kultura.

Bibliografia

Bakke, M. (2012). Bio-transfiguracje. Sztuka i estetyka posthumanizmu. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM.
Zobacz w Google Scholar

Białoszewski, M. (2014). Chamowo. Warszawa: PIW.
Zobacz w Google Scholar

Białoszewski, M. (2017). Konstancin. W: tegoż, Małe i większe prozy (87-179). Warszawa: PIW.
Zobacz w Google Scholar

Białoszewski, M. (2013). Topola. W: tegoż, Szumy, zlepy, ciągi (42-43). Warszawa: PIW.
Zobacz w Google Scholar

Burkot, S. (1992). Miron Białoszewski. Warszawa: Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne.
Zobacz w Google Scholar

Czapliński, P. (2017). Ekokrytyka. W: P. Czapliński, J. Bednarek, D. Gostyński, Literatura i jej natury. Przewodnik ekokrytyczny dla nauczycieli i uczniów szkół średnich (182-184). Poznań: Wydawnictwo Rys.
Zobacz w Google Scholar

Czapliński, P. (2017). Sploty. Teksty Drugie, 1, 9-17. https://doi.org/10.18318/td.2017.1.1
Zobacz w Google Scholar DOI: https://doi.org/10.18318/td.2017.1.1

Fiedorczuk, J. (2015). Cyborg w ogrodzie. Wprowadzenie do ekokrytyki. Gdańsk: Wydawnictwo Naukowe Katedra.
Zobacz w Google Scholar

Jakubowski, K. (2020). Nowe ujęcia badawcze przyrody w mieście (urban nature) na przykładzie koncepcji urban novel ecosystems. W: tegoż, Czwarta przyroda. Sukcesja przyrody i funkcji nieużytków miejskich (105-137). Kraków: Fundacja Dzieci w Naturę.
Zobacz w Google Scholar

Jędrzejek, M. (2018). Wybierać, widzieć, robić miejsce. Znak, 753, 14-21.
Zobacz w Google Scholar

Karpowicz, A. (2018). Dzika natura Mirona Białoszewskiego. Teksty Drugie, 2, 57-74. https://doi.org/10.18318/td.2018.2.11
Zobacz w Google Scholar DOI: https://doi.org/10.18318/td.2018.2.4

Kobelska, A. (2013). W poszukiwaniu straconego miasta. Nieczarodziejska Królewska Góra: Konstancin. W: „Tętno pod tynkiem”. Warszawa Mirona Białoszewskiego (56-74). Warszawa: Lampa i Iskra Boża.
Zobacz w Google Scholar

Korczyńska-Patryka, D. (2019). Urbonatura – hybrydyczna przestrzeń miasta. Na przykładzie twórczości Mirona Białoszewskiego. W: A. Ubertowska, D. Korczyńska-Patryka, E. Kuliś, Poetyki ekocydu. Historia, natura, konflikt (179-199). Gdańsk: IBL. https://doi.org/10.18318/td.2018.2.9
Zobacz w Google Scholar DOI: https://doi.org/10.18318/td.2018.2.9

Król, Z. (2013). Powrót do świata. Dzieje uwagi w filozofii i literaturze XX wieku. Warszawa: IBL.
Zobacz w Google Scholar

Nycz, R. (1993). „Szare eminencje zachwytu”. Miejsce epifanii w poetyce Mirona Białoszewskiego. W: M. Głowiński, Z. Łapiński, Pisanie Białoszewskiego. Szkice (179-189). Warszawa: IBL.
Zobacz w Google Scholar

Olejniczak, J. (2020). Białoszewski. 2018/2019. Kraków: Wydawnictwo Pasaże.
Zobacz w Google Scholar

Sobolewska, A. (1993). „Lepienie widoku z domysłu”. Percepcja świata w prozie Mirona Białoszewskiego. W: M. Głowiński, Z. Łapiński, Pisanie Białoszewskiego. Szkice (114-129). Warszawa: IBL.
Zobacz w Google Scholar

Springer, F. (2021). Wspaniałe odłogi. Pismo, 4, 42-26.
Zobacz w Google Scholar

Stańczakowa, J. (2009). Z „Dziennika wspomnień o Mironie”. Zeszyty Literackie, 2, 41-47.
Zobacz w Google Scholar

Tokarczuk, O. (2020). Czuły narrator. Kraków: Wydawnictwo Literackie.
Zobacz w Google Scholar

Winiecka, E. (2006). Białoszewski sylleptyczny. Poznań: Wydawnictwo „Poznańskie Studia Polonistyczne”.
Zobacz w Google Scholar

Zajączkowska, U. (2018). Bez higieny. Znak, 753, 30-31. https://doi.org/10.1093/ajh/hpy057
Zobacz w Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1093/ajh/hpy057