Gospodarka w Praktyce i Teorii

Wpływ programu 500 plus na ewolucję demograficzną polskiego społeczeństwa

Alina Błaszczyk — 2018-12-30

W artykule obserwacji i ocenie poddany został program 500 plus jako jeden z kluczowych determinantów obecnej sytuacji ekonomicznej polskiego społeczeństwa. Rozpatrywano znaczenie programu 500 plus, w szczególności biorąc pod uwagę jego wpływ na rozkład wydatków (przy rozróżnieniu wielkości dochodów rodzin), poziom dzietności czy stopę bezrobocia. Celem artykułu jest wskazanie korelacji pomiędzy wprowadzonym świadczeniem finansowym a takimi wskaźnikami ekonomicznymi, jak uzyskiwany poziom dochodów, wskaźnik urodzeń czy poziom zamożności. Do przeprowadzenia wnioskowania posłużyły badania wtórne z wykorzystaniem literatury przedmiotu, a także dostępnych ustaw i ich nowelizacji od 2016 roku.

Niespójność systemu emerytalnego i systemu rentowego w Polsce

Wiktor Błoch — 2018-12-30

Celem artykułu jest przeanalizowanie problemu niespójności systemu rentowego i emerytalnego w Polsce pod względem wysokości otrzymywanych świadczeń. Artykuł składa się z czterech części. W pierwszej scharakteryzowano system rentowy, koncentrując się na sposobie ustalania wysokości świadczeń. Następnie przedstawiono ewolucję systemu emerytalnego, zwracając uwagę na zmiany wynikające z reformy wprowadzonej w 1999 roku. W trzeciej części przeprowadzono dwie symulacje kształtowania się relacji świadczenia rentowego do wynagrodzenia, uwzględniając zarobki oraz staż pracy ubezpieczonego. Otrzymane wyniki porównano ze stopami zastąpienia osiąganymi w systemie emerytalnym. Podkreślono fakt, że zasady ustalania wysokości świadczeń w systemie rentowym są znacznie korzystniejsze. W ostatniej części przedstawiono propozycje zmian systemowych prowadzące do zwiększenia spójności obu systemów i zredukowania relatywnych różnic w wysokości otrzymywanych świadczeń.

Wycena wartości wód podziemnych w regionie Częstochowy (Polska) – studium przypadku

Izabela Godyń — 2018-12-30

Niniejszy artykuł przedstawia wyniki badania preferencji społecznych mieszkańców w regionie częstochowskim w zakresie ochrony wód podziemnych. Zastosowano metodę wyboru dyskretnego (CE), oszacowano gotowość do zapłaty (WTP) za poprawę jakości wód podziemnych przez rozwój systemów kanalizacyjnych. Otrzymane wyniki wskazują na znaczącą WTP za poprawę jakości wód podziemnych. Gospodarstwa domowe są skłonne zapłacić 18,25 PLN (4,43 EUR) miesięcznie za obniżenie zanieczyszczenia do maksymalnego bezpiecznego poziomu określonego przepisami UE (zmniejszenie stężenia azotanów w wodach podziemnych do 50 mg∙L-1). Wyniki pracy uzupełniają stale rosnącą literaturę na temat szacowania wartości zasobów wodnych i mogą być przydatne w analizach efektywności inwestycji, w wycenie kosztów i korzyści środowiskowych związanych z poprawą lub pogorszeniem stanu wód podziemnych, a także w dyskusji nad polityką cenową w zakresie opłat i cen za wodę i usługi wodne.

Wpływ działalności przemysłu wydobywczego i energetycznego na środowisko życia ludzi – szansa czy zagrożenie? Przykład KWB i Elektrowni Bełchatów

Paulina Kucharska — 2018-12-30

Nadrzędnym celem podjętych w artykule rozważań było zbadanie problemu wpływu przemysłu wydobywczego i energetycznego na środowisko życia mieszkańców. Podkreślony został ambiwalentny stosunek do tej kwestii, rozpatrywanej zarówno pod kątem zagrożeń środowiskowych, generowanych przez analizowane rodzaje działalności przemysłowej, jak i z perspektywy korzyści finansowych, pozyskiwanych przez samorząd z tytułu różnego rodzaju podatków i opłat. Do analizy podjętej problematyki posłużył przykład gminy Kleszczów, na której terenie zlokalizowana jest większość wyrobiska górniczego KWB Bełchatów. Wspomniana jednostka samorządu terytorialnego pobiera wysokie podatki i opłaty od spółki PGE, jednocześnie będąc bezpośrednim odbiorcą negatywnych skutków działalności górniczej, wliczając zanieczyszczenie gleb, powietrza, odwodnienie terenu czy wstrząsy górnicze. Na podstawie przeprowadzonego badania kwestionariuszowego przedstawiono opinię mieszkańców na temat wpływu działalności przemysłowej na środowisko ich życia. Badanie społeczne pozwoliło także poznać stanowisko respondentów odnośnie do wysokości wypłacanych przez PGE S.A. kwot oraz tego, czy zmiany w środowisku są należycie rekompensowane finansowo. W toku rozważań zweryfikowano także stwierdzenie o kluczowej roli jednostki samorządu terytorialnego w budowaniu strategii rozwoju zrównoważonego i podejmowaniu inicjatyw mających na celu równoważenie strat środowiskowych oraz zapewnienie utrzymania przewagi konkurencyjnej po zaprzestaniu działalności górniczej.

Wskaźniki gospodarki o obiegu zamkniętym dla Unii Europejskiej i Polski

Joanna Kulczycka — 2018-12-30

Gospodarka o obiegu zamkniętym jest jednym z kluczowych elementów europejskiej polityki gospodarczej, zmierzającej do racjonalnego wykorzystania zasobów i ograniczenia negatywnego oddziaływania produktów i procesów na środowisko w całym łańcuchu wartości. Efektem podejmowanych działań powinno być pozostawanie w gospodarce produktów, surowców i materiałów tak długo, jak to możliwe, a wytwarzanie odpadów powinno być w możliwie największym zakresie zredukowane. W tym celu konieczne jest właściwe opracowanie i dobranie wskaźników do strategii działania w zakresie GOZ. Stąd też celem artykułu jest dokonanie przeglądu proponowanych wskaźników i priorytetowych obszarów GOZ w UE i w wybranych krajach oraz zidentyfikowanie pozycji Polski w wybranych obszarach GOZ. Na tej podstawie oraz uwzględniając specyficzne cele GOZ w Polsce, wyszczególnione w krajowych dokumentach, zaproponowano wskaźniki istotne dla monitorowania transformacji gospodarki polskiej w kierunku GOZ.

Ekologiczny i ekonomiczny rozwój rolnictwa na Ukrainie

Yurii Lopatynskyi — 2018-12-30

W artykule przeanalizowano warunki bezpieczeństwa ekologicznego i wzrostu gospodarczego sektora agrarnego na Ukrainie. Uwzględniono także czynniki wpływające na jego obecny stan. Autorzy dokonali oceny wpływu regulacji państwowych na rozwój krajowego sektora rolnego. W badaniu wzięto pod uwagę różne sposoby realizacji strategicznych zadań, obejmujące zastosowanie dźwigni organizacyjnych i ekonomicznych jako mechanizmów rozwoju podsektorów gospodarki rolnej. Podkreślono wagę takich rozwiązań jak: wprowadzenie nowoczesnych integracyjnych stowarzyszeń agrarnych typu logistycznego, poprawa warunków sprzedaży produktów rolnych, rozbudowa sieci sprzedaży w oparciu o ulepszoną infrastrukturę rynku rolnego. Ogromne znaczenie dla rozwoju rolnictwa na terenie Ukrainy mogą mieć: wsparcie innowacyjnych technologii w procesie produkcji, uwzględnienie czynników ekologicznych i ekonomicznych w kontekście zwiększonego wykorzystania zasobów odnawialnych czy ponowne wykorzystanie odpadów z produkcji rolnej.

Ocena gospodarki odpadami w Żaganiu – czy jest możliwe optymalizowanie kosztów przy dobrych wynikach gospodarki odpadami?

Marta Mazurkiewicz — 2018-12-30

Gospodarka odpadami komunalnymi należy do poważniejszych wyzwań, którym stara się sprostać gmina. W artykule przedstawiono najważniejsze podstawy i uregulowania prawne dotyczące gospodarki odpadami komunalnymi. Na przykładzie gminy Żagań podjęto próbę oceny stanu gospodarki odpadami komunalnymi. W tym celu poddano analizie trzy inne gminy. Na podstawie przeprowadzonych analiz: decyzyjnej, retrospektywnej, zgromadzonych dokumentów sformułowano wnioski i odpowiedź na pytanie: „Czy jest możliwe optymalizowanie kosztów gospodarki odpadami komunalnymi przy dobrych wynikach zagospodarowania odpadów?”. Zaproponowano sposoby zapobiegania powstawaniu odpadów. Rozważono potrzebę wdrożenia recyklingu odpadów biodegradowalnych. Autorka artykułu koncentruje się na aspekcie ekonomicznym zagospodarowania odpadów, przytacza możliwe rozwiązania w sferze gospodarki odpadami, a także podkreśla znaczącą rolę edukacji społeczeństwa w tej kwestii.

Zastosowanie analizy przepływu substancji do oceny zanieczyszczenia wód metalami ciężkimi w Polsce

Damian Panasiuk — 2018-12-30

Analiza przepływu substancji jest przydatna w prowadzeniu polityki ekologicznej. Zastosowanie tej metody pozwoliło zidentyfikować główne źródła emisji rtęci i ołowiu do środowiska. Umożliwia to wskazanie najskuteczniejszych i najefektywniejszych kosztowo metod redukcji emisji. Metale ciężkie to jedne z najgroźniejszych dla człowieka i środowiska naturalnego zanieczyszczeń. Największa emisja rtęci do środowiska pochodzi z produkcji energii elektrycznej i ciepła z węgla kamiennego i brunatnego. Znaczący ładunek rtęci podlega odzyskowi lub trafia na składowiska odpadów niebezpiecznych w wyniku użytkowania produktów zawierających rtęć i z praktyki dentystycznej. Wskazany byłby zakaz stosowania wypełnień amalgamatowych w celu zmniejszenia presji na środowisko wodne zamiast dodatkowych obciążeń dla sektora energetycznego. Największa emisja ołowiu do powietrza i wody pochodzi z przemysłu metali żelaznych i nieżelaznych. Produkcja energii elektrycznej i ciepła nie jest tak ważnym źródłem emisji ołowiu, jak w wypadku emisji rtęci.