Finanse i Prawo Finansowe

Persystencja wyników Otwartych Funduszy Emerytalnych/OFE działających na polskim rynku kapitałowym w dobie pandemii

2024-03-28T15:34:02+01:00

Cel artykułu. Wykazanie powtarzalności wyników funduszy emerytalnych to ważny wskaźnik przyszłych decyzji inwestycyjnych. Badania nad persystencją wyników były i są w głównej mierze skierowane na fundusze inwestycyjne. W Polsce niewiele badań poświęcono zagadnieniu utrzymywania się wyników funduszy emerytalnych, znikomą w odniesieniu do OFE. Głównym celem tej pracy było zbadanie występowania persystencji wyników OFE na polskim rynku kapitałowym w dobie pandemii Covid-19.

Metoda badawcza. Zidentyfikowano dziesięć funduszy OFE. Analizie poddano persystencje stóp zwrotu poszczególnych OFE liczoną w interwałach miesięcznych (34), kwartalnych (11) oraz półrocznych (5) w okresie od 1 marca 2020 r. do 31 grudnia 2022 r. Analizę przeprowadzono za pomocą miernika, którego konstrukcja opiera się na stopie zwrotu obliczonej w oparciu o stopę referencyjną (nadwyżkowa stopa zwrotu wolna od ryzyka).

Wyniki badań. W artykule przedstawiono wyniki badań persystencji stóp zwrotu dziesięciu Otwartych Funduszy Emerytalnych w Polsce w okresie trwania pandemii COVID-19. Wykazano brak trwałości wyników i stwierdzono ich odwracanie. Przemawia to na korzyść hipotezy o niewystępowaniu krótkookresowej powtarzalności w czasie dekoniunktury.

Kursy walut i instrumenty rynku kapitałowego – analiza na przykładzie Szwajcarii przed i podczas pandemii Covid-19

2024-03-28T15:33:59+01:00

Cel artykułu. Celem artykułu jest przedstawienie czynników wpływających na kursy walut oraz zbadanie związku między nimi i indeksami akcji oraz obligacji w Szwajcarii w okresie przed I w trakcie trwania pandemii Covid-19. Zweryfikowano w związku z powyższym hipotezę, że badane związki uległy zmianie w wyniku zawirowań wywołanych kryzysem pandemicznym.

Metoda badawcza. Do zweryfikowania postawionej hipotezy wykorzystano analizę funkcji liniowych i nieliniowych oraz obliczono wskaźniki korelacji Pearsona między badanymi instrumentami.

Wyniki badań. W wyniku przeprowadzonej analizy stwierdzono, że związek indeksu kursu CHF I indeksów giełdowych jest nieliniowy, a związek indeksu kursu CHF z indeksami obligacji liniowy. Korelacje przed pandemią wskazywały na silne związki indeksu kursu CHF z badanymi indeksami z tym, że związek z indeksami akcji był pozytywny, a z indeksami obligacji negatywny, w okresie pandemii korelacja z indeksami obligacji uległa zmianie i była dodatnia.

Decyzje w zakresie dywidendy a długoterminowe stopy zwrotu. Przypadek polskiego rynku akcji

2024-03-28T15:34:15+01:00

Cel artykułu. Celem niniejszego opracowania było zbadanie jak decyzje podejmowane przez walne zgromadzenia akcjonariuszy w zakresie dywidendy wpływają na kształtowanie się notowań akcji spółek publicznych w Polsce w perspektywie długoterminowej.

Metoda badawcza. W ramach badania przeprowadzono analizę wpływu decyzji dywidendowych na kształtowanie się długoterminowych stóp zwrotu z akcji przy wykorzystaniu metody kalkulacji ponadprzeciętnych stóp zwrotu „kup i trzymaj” (buy-and-hold abnormal returns approach). Ponadto zbadano rolę wskaźnika stopy dywidendy w kształtowaniu się przekrojowej zmienności stóp zwrotu. Przeprowadzone badanie odnosiło się do spółek publicznych notowanych na rynku głównym Giełdy Papierów Wartościowych w Warszawie.

Wyniki badań. Wyniki badania można podsumować następująco. Po pierwsze, przeprowadzane badanie empiryczne pozwoliło na określenie możliwości osiągnięcia nadwyżkowych stóp zwrotu z inwestycji w portfele składające się z akcji spółek dywidendowych. Uzyskane wyniki pokazują pozytywny wpływ decyzji dywidendowych na wyceny spółek publicznych w długim okresie utrzymania akcji w portfelu. Portfele akcji spółek inicjujących i wznawiających wypłaty dywidendy pozwalają na osiągnięcie dodatnich nadwyżkowych stóp zwrotu w długim okresie, jednakże osiągane stopy zwrotu są statystycznie istotne tylko dla wybranych okresów utrzymania akcji w portfelu. Po drugie, przeprowadzone badanie przekrojowych stóp zwrotu pozwoliło na potwierdzenie możliwości osiągania w długim terminie nadwyżkowych stóp zwrotu z akcji spółek publicznych o wysokiej stopie dywidendy. Osiągnięte w ramach badania wyniki są zgodne z wynikami badań prowadzonych dla rozwiniętych rynków akcji w zakresie kierunku zmian kursów akcji po ogłoszeniu decyzji w zakresie dywidendy. Przeprowadzone badania rozszerzają prowadzone dla polskiego rynku akcji rozważania w zakresie wpływu decyzji dywidendowych na stopy zwrotu akcji poprzez uwzględnienie w analizie długiego okresu.

Powiązania przyczynowo-skutkowe zmian płac i wzrostu gospodarczego

2024-03-28T15:34:12+01:00

Cel artykułu. Wynagrodzenia za pracę oraz wzrost gospodarczy to dwie wielkości ekonomiczne będące pod szczególną uwagą ekonomistów. Powstało wiele teorii wiążących ze sobą te wielkości w zależności przyczynowo-skutkowej. Teorie te często różnią się określeniem, która z tych wielkości jest przyczyną, a która skutkiem. Badania przeprowadzone w niniejszej pracy dotyczą tego kontekstu. Jako cel artykułu przyjęto określenie kierunku i siły zależności przyczynowo-skutkowej w relacji wynagrodzeń i wzrostu gospodarczego. Weryfikacji podlega hipoteza, że powiązanie zmian w poziomie wynagrodzeń i tempie wzrostu gospodarczego jest istotne, a kierunek tej zależności jest wyznaczany przez opóźnienia czasowe.

Metoda badawcza. Badania oparto na danych rocznych dotyczących wskaźnika udziału wynagrodzeń w PKB oraz dynamiki PKB dla krajów OECD za lata 2003–2021. W opisie zastosowano analizę korelacji oraz modelowanie wielopoziomowe. Analizowano wartości średnioroczne dotyczące całej grupy krajów, powiązania korelacyjne szeregów czasowych każdego kraju indywidualnie oraz łącznie w modelu analizy wielopoziomowej. W celu wyeliminowania korelacji pozornych, analizę przeprowadzono na przyrostach wielkości.

Wyniki badań. Ustalono, że bieżące wzrosty wynagrodzeń działają hamująco na bieżący wzrost gospodarczy, natomiast bieżący wzrost gospodarczy działa stymulująco na przyszłe wzrosty wynagrodzeń. Takie wyniki mogą być podstawą tworzenia programów rządowych, nastawianych na stymulowanie gospodarki, zamiast regulacji płac.

Indirect Taxation: Assessing the Impact of the Sugar Tax in Poland

2024-03-28T15:34:08+01:00

The purpose of the article. In 2019, Poland introduced a sugar tax that encompassed food products, including beverages. Since the sugar tax is a form of indirect taxation, consumers bear its burden in the price of the purchased product. In response, businesses often adjust prices or reduce product quantities to offset their costs. This article aims to characterize the fiscal and non-fiscal significance of the sugar tax and to illustrate its impact on the financial situation of a selected soft drink industry enterprise.

Methodology. The applied research methods include a literature review analysis, analysis of legal acts and financial data analysis.

Results of the research. The impact of the sugar tax on a company can be diverse and dependent on various factors. Its fiscal and non-fiscal nature means that, on the one hand, the goal is to reduce the consumption of "harmful products" to improve public health by reducing sugar intake and addressing health problems related to excessive consumption of sugary beverages. On the other hand, it aims to generate additional revenue for the state budget. It also has implications for the financial situation of the company.The results of the analysis indicate that the sugar tax, due to its pass-through nature, remains neutral for businesses, without adversely affecting revenue, profitability or financial liquidity.

Wahania sezonowe jako skutek zmian w strukturze inwestorów – studium przypadku dla Giełdy Papierów Wartościowych w Warszawie S.A.

2024-03-28T15:34:04+01:00

Cel artykułu. Sezonowość na rynkach kapitałowych opisywana jest w literaturze finansów jako swoistego rodzaju anomalia kalendarzowa, pokazująca irracjonalne zachowania inwestorów. Można zadać pytanie, czy zauważa się również inne przyczyny, niż irracjonalne zachowania inwestorów, zmian w występowaniu i sile anomalii kalendarzowych? W pracy postawiono hipotezę, że za pojawianie się anomalii sezonowych odpowiadają zmiany w strukturze inwestorów.

Metoda badawcza. Analiza wahań sezonowych notowań indeksu WIG za lata 1997–2022 została przeprowadzona za pomocą procedury CENSUS X12 wraz z testami stabilności wahań sezonowych oraz obecności ruchomej sezonowości. Ocena związku pomiędzy siłą wahań sezonowych, mierzonych różnicą pomiędzy miesięcznymi ekstremalnymi odchyleniami sezonowymi w danym roku a udziałem inwestorów indywidualnych w ogólnej liczbie transakcji dokonywanych na rynku akcji na Giełdzie Papierów Wartościowych w Warszawie została wykonana przy użyciu współczynnika korelacji liniowej Pearsona oraz testu przyczynowości Grangera.

Wyniki badań. Zauważono pojawiające się okresy pojawiania się i zanikania wahań sezonowych na rynku akcji w Polsce. Jako wyjaśnienie tego zjawiska wskazano zmiany w strukturze inwestorów. Okresy, w których zjawisko sezonowości było bardziej intensywne pokrywały się ze zwiększoną aktywnością inwestorów indywidualnych. Zatem to nie opis anomalii okazywał się przyczyną do jej zanikania, ale jej pojawianie się i zanikanie było związane ze strukturą inwestorów, którzy wykazywali pewne stałe zachowania.

Rozwiązania prorodzinne w podatku od dochodów osobistych w Polsce w kontekście wyzwań demograficznych

2024-03-28T15:33:57+01:00

Cel artykułu. Celem artykułu jest ocena znaczenia rozwiązań prorodzinnych w PIT ukierunkowanych na wsparcie rodzin z dziećmi w Polsce na tle krajów UE w kontekście współczesnych wyzwań demograficznych.

Hipoteza badawcza. Ulgi i zwolnienia w podatku dochodowym są jednym z najważniejszych instrumentów podatkowych polityki rodzinnej w Polsce.

Metodologia badawcza. Do realizacji celu badawczego wykorzystano metodę analizy opisowej i porównawczej. Dane z lat 2009–2021 dotyczące preferencji podatkowych i liczby podatników z nich korzystających pochodziły głównie z MF i BBGD GUS. Do oceny rozwiązań w zakresie wsparcia rodzin w Polsce wykorzystano również wyniki badania CBOS.

Wyniki badań. Preferencje podatkowe, w tym ulgi na dzieci, są jednym z najczęstszych rozwiązań stosowanych przez większość krajów UE w celu tworzenia warunków do poprawy dzietności. Na podstawie przeprowadzonej analizy stwierdzono, że obowiązujące od 2014 r. zmiany w konstrukcji ulgi na dzieci w Polsce sprawiły, że stała się ona silnym instrumentem wsparcia, zwłaszcza dla rodzin wielodzietnych i o niskich dochodach. Wprowadzone zmiany zwiększają skuteczność tej preferencji jako narzędzia redystrybucji i są jednocześnie oceniane jako bardziej sprawiedliwe społecznie. Choć zmodyfikowana ulga zwiększyła wysokość zwrotów podatku PIT dla rodzin, to w ogóle nie przyczyniła się do poprawy dzietności, podobnie jak świadczenia z program „Rodzina 500+”. W 2021 r. współczynnik dzietności (TFR) dla Polski oscylował wokół wartości 1,33, czyli na skrajnie niskim poziomie.