Morphological transformations of rural settlements in the suburban zone of the Wrocław city
DOI:
https://doi.org/10.18778/1508-1117.29.03Keywords:
morphological transformations, graph theory, suburban zone, suburbanization, Wrocław cityAbstract
The aim of this paper is to identify morphological transformation trends undergoing currently in rural settlements located in the Wrocław suburban zone. The article focuses on changes in original spatial layouts of rural settlements caused by intensive building activities, leaving out the physiognomic aspect of those processes. Considering the aim of the paper, the following research questions seem justified: (1) whether it is possible to describe morphological transformations in rural settlements according to a clearly defined scheme, as well as (2) whether intensive building activity in the vicinity of a city leads to unification of spatial layouts o f suburban rural settlements. A detailed analysis was conducted in 34 settlements, which, during the post-war period, were subject to the most intensive morphological transformations. In order to analyze morphological changes, graph theory was applied. Basing on the analysis of layout changes in settlements located in the Wrocław suburban zone, the following conclusions can be drawn:
– The first stage of suburbanization, commenced in the second half 19th century, was considerably inhibited by the changes in the political-economic situation after 1945. During this period, the intensity of morphological transformations decreased, while their spatial scope was limited only to single settlements. The second stage of intensive suburbanization began with the socio-economic transformation after 1989. It contributed to significant changes in the suburban landscape, caused by intensive building activity. Simple settlement forms, typical for rural areas, were transformed into complex forms, different from those of characteristic rural landscape, which are typical for the outskirts of big cities.
– Morphological transformations of rural settlements located in the suburban areas are heavily diverse in the scope of the character and intensity of changes. Considerable development of spatial layout in some rural settlements resulted in its complication (as a result of a significant increase in the number of urban blocks). In other rural settlements, the value of graph development index considerably decreased, which is a sign of a gradual dispersion of development in those areas. Nevertheless, the introduction on similar urban models in suburban areas did not result in unification of spatial layouts of rural settlements.
– The main factors differentiating the character and dynamics of spatial changes in the Wrocław suburban zone are: distance from the city and location in the vicinity of transport routes, which influence their communication accessibility and time necessary for the commute to the city. What is also important, is the original morphogenetic type of particular settlements and topographic determinants, which influence the possibility of further development of their spatial layouts.
References
Bagińska J., Szmytkie R., 2009, Zmiany ludnościowe w strefach podmiejskich dużych miast Polski, [w:] Kamińska W., Mularczyk M. (red.), Współczesne procesy urbanizacji obszarów wiejskich, Uniwersytet Humanistyczno-Przyrodniczy Jana Kochanowskiego w Kielcach, Kielce: 9–17.
Google Scholar
Bański J., 2008a, Strefa podmiejska – już nie miasto, jeszcze nie wieś, [w:] Jezierska-Thole A., Kozłowski L. (red.), Gospodarka przestrzenna w strefie kontinuum miejsko-wiejskiego w Polsce, Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania PAN, Toruń: 29–44.
Google Scholar
Bański J., 2008b, Wiejskie obszary sukcesu gospodarczego, „Studia Obszarów Wiejskich”, 14, Polskie Towarzystwo Geograficzne, Warszawa.
Google Scholar
Bański J., 2012, Problematyka definicji i zasięgu przestrzennego obszarów wiejskich i stref podmiejskich, „Acta Scientiarum Polonorum. Administratio Locorum”, 11/3:5–15.
Google Scholar
Batty M., Chin N., Besussi E., 2002, State of the Art Review of Urban Sprawl Impacts and Measurement Techniques, Deliverable Report D1, SCATTER, European Commission,www.casa.ucl.ac.uk/scatter/download/Scatter_D1.pdf.
Google Scholar
Drobek W., 1999, Rola miast zdegradowanych w sieci osadniczej Śląska, Wydawnictwo Instytut Śląski w Opolu, Opole.
Google Scholar
Dymitrow M., 2012, The Hidden Face of Urbanity. Morphological Differentiation of Degraded and Restituted Towns in Poland in the Context of the Efficacy of the National Administrative System, Degree Project for Master of Science, University of Gothenburg, Gothenburg.
Google Scholar
Gonda-Soroczyńska E., 2009, Przemiany strefy podmiejskiej Wrocławia w ostatnim dziesięcioleciu, „Infrastruktura i Ekologia Terenów Wiejskich”, 4: 149–165.
Google Scholar
Kajdanek K., 2011, Pomiędzy miastem a wsią. Suburbanizacja na przykładzie osiedli podmiejskich Wrocławia, Wydawnictwo Nomos, Kraków.
Google Scholar
Kansky K.J., 1963, Structure of Transport Networks: Relationships between Network Geometry and Regional Characteristics, University of Chicago, Department of Geography, Research Papers 84, Chicago.
Google Scholar
Lisowski A., Grochowski M., 2009, Procesy suburbanizacji. Uwarunkowania, formy, konsekwencje, [w:] Ekspertyzy do Koncepcji Przestrzennego Zagospodarowania Kraju 2008–2033, 1, Ministerstwo Rozwoju Regionalnego, Warszawa: 221–280.
Google Scholar
Maleszka W., Szmytkie R., 2009, Zmiany ludnościowe w strefie podmiejskiej Wrocławia, [w:] Kamińska W., Mularczyk M. (red.), Współczesne procesy urbanizacji obszarów wiejskich, Uniwersytet Humanistyczno-Przyrodniczy Jana Kochanowskiego w Kielcach, Kielce: 19–34.
Google Scholar
Mayer M., Szmytkie R., 2014, Kształtowanie się stref podmiejskich wokół miast średniej wielkości (studia przypadków z regionu południowo-zachodniego), [w:] Jezierska-Thöle A., Biczkowski M. (red.), Zintegrowany rozwój obszarów wiejskich w świetle polityki Unii Europejskiej, t. 2: Wielofunkcyjność obszarów wiejskich, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, Toruń: 21–152.
Google Scholar
Miszewska B., 1985, Przemiany morfologiczne osadnictwa wiejskiego w strefie podmiejskiej Wrocławia. Metoda analizy, „Acta Universitatis Lodziensis. Folia Geographica”,5: 103–122.
Google Scholar
Miszewska B., 1995, Strefa miejska i peryferie w powiększającym się terytorialnie Wrocławiu, VIII Konwersatorium Wiedzy o Mieście, Uniwersytet Łódzki, Łódź: 17–23.
Google Scholar
Miszewska B., 1996, Struktura morfologiczna peryferyjnych osiedli Wrocławia, „Prace Instytutu Geograficznego. Seria B: Geografia Społeczna i Ekonomiczna”, 14, „Acta Universitatis Wratislaviensis”, 1904: 53–61.
Google Scholar
Miszewska B., 2001, Współczesne osiedla willowe wrocławian – kontynuacja procesu, zmienność formy, [w:] Jażdżewska I. (red.), Miasto postsocjalistyczne – organizacja przestrzeni miejskiej i jej przemiany (cz. 2), XIV Konwersatorium Wiedzy o Mieście, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź: 187–198.
Google Scholar
Miszewska B., 2002, Wsie jako jądra genetyczne osiedli wrocławskich, „Rocznik Wrocławski”, 8: 107–119.
Google Scholar
Namyślak B., Sikorski D., 2010, Wybrane cechy zasobów mieszkaniowych we Wrocławiu w aglomeracji wrocławskiej, [w:] Słodczyk J., Dembicka-Niemiec A. (red.), Funkcje miast jako czynnik kształtowania przestrzeni miejskiej, „Studia Miejskie”,2: 181–192.
Google Scholar
Öre O., 1966, Wstęp do teorii grafów, PWN, Warszawa.
Google Scholar
Soule D.C. (red.), 2006, Urban Sprawl – a Comprehensive Reference Guide, Greenwood Press, London.
Google Scholar
Straszewicz L., 1985, Strefa podmiejska. Pojęcia i definicje, „Acta Universitatis Lodziensis. Folia Geographica”, 5: 7–16.
Google Scholar
Sudra P., 2016, Zastosowanie wskaźników koncentracji przestrzennej w badaniu procesów urban sprawl, „Przegląd Geograficzny”, 88 (2): 247–272.
Google Scholar
Szmytkie R., 2009, Miasta-zlepieńce na Śląsku Dolnym i Opolskim, „Rozprawy Naukowe Instytutu Geografii i Rozwoju Regionalnego”, 6, Uniwersytet Wrocławski, Wrocław.
Google Scholar
Szmytkie R., 2011, Osiedla wiejskie w granicach administracyjnych dużego miasta (przykład Wrocławia), [w:] Słodczyk J. (red.), Procesy suburbanizacji w wybranych miastach Polski, „Studia Miejskie”, 3: 159–186.
Google Scholar
Szmytkie R., 2014, Metody analizy morfologii i fizjonomii jednostek osadniczych, „Rozprawy Naukowe Instytutu Geografii i Rozwoju Regionalnego”, 35, Uniwersytet Wrocławski, Wrocław.
Google Scholar
Szulc H., 1963, Osiedla podwrocławskie na początku XIX wieku, Monografie Śląskie, Wydawnictwo Ossolineum, Wrocław.
Google Scholar
Tinkler K.J., 1977, An Introduction to Graph Theoretical Methods in Geography, Concepts and Techniques in Modern Geography, 14.
Google Scholar
Wesołowska M., 2006, Rozwój budownictwa mieszkaniowego a przemiany przestrzenne wsi województwa lubelskiego, „Studia Obszarów Wiejskich”, 10, Warszawa.
Google Scholar
Więcław-Michniewska J., 2006, Krakowskie suburbia i ich społeczność, Instytut Geografii i Gospodarki Przestrzennej, Uniwersytet Jagielloński, Kraków.
Google Scholar
Wójcik M., 2006, Przemiany siedlisk wsi pod wpływem urbanizacji we wschodnim paśmie aglomeracji łódzkiej (koluszkowsko-brzezińskim), „Acta Universitatis Lodziensis. Folia Geographica Socio-Oeconomica”, 7: 201–213.
Google Scholar
Zagożdżon A., 1970, Metody grafowe w badaniach osadniczych ze szczególnym uwzględnieniem morfologii siedlisk, „Przegląd Geograficzny”, 42 (2): 335–348.
Google Scholar
Zagożdżon A., 1977, Wykorzystanie metod i technik grafowych w analizie struktur przestrzennych, [w:] Chojnicki Z. (red.), Metody ilościowe i modele w geografii, PWN, Warszawa: 158–169.
Google Scholar
Zathey M., 2002, Struktura przestrzenna i mieszkańcy osiedli podwrocławskich, [w:] Jażdżewska I. (red.), Współczesne formy osadnictwa miejskiego i ich przemiany, XV Konwersatorium Wiedzy o Mieście, Łódź: 165–174.
Google Scholar
Downloads
Published
How to Cite
Issue
Section
