Development of agricultural land in built-up housing areas in the agglomeration of Poznań
DOI:
https://doi.org/10.18778/1508-1117.28.09Keywords:
Agricultural land, suburbanization, built-up housing areas, rural landscapeAbstract
Since the beginning of the socio-economic transformation in Poland we have witnessed a steady reduction of agricultural land. It has taken place mainly as a result of the process of taking out farmland from agricultural production to be used for investment purposes. The dominant direction of this process is to create housing areas. It concerns, to great extent, rural areas which are adjacent to big cities. As a consequence, rural areas located in agglomerations are gradually losing their character both in terms of their economic functions, the structure of residents, and the landscape. This contributes to such phenomena as excessive and irrevocable loss of agricultural land including areas of high quality soils, the development of dispersed housing, the loss of rural landscape as well as problems with establishing accurate surface used for agricultural purposes. The aim of the paper is to identify how agricultural land which remains after completion of the housing construction process within the agglomeration of Poznań is developed. Our investigation concentrated on the geodetic district of Bytkowo located in Rokietnica commune which borders with the city of Poznań from the north west. The analyses were conducted basing on data obtained from Land and Buildings Records of the Poviat Centre of Geodetic and Cartographic Documentation (the real-estate cadastre) in Poznań, Spatial Information System data and information and data collected as a result of direct inventories of the plots. Conducted research revealed that the predominant majority (85%) of agricultural areas which constitute part of built-up housing lots are used mainly as lawns and recreational terrains. Compiled inventory of the plots demonstrated that only on a few of them the farmland was, at least partially, used for vegetable cultivation. This means that in great majority this type of land is used in a way which is incompatible with the cadastral information – where these areas still function as farmland. The research confirmed almost complete disappearance of traditional elements of rural gardens such as orchards, herbal gardens or already mentioned vegetable gardens and, what follows, a loss of indigenous plants especially deciduous, flowering, and productive trees and bushes. These contemporary trends in shaping backyard space located in rural areas experiencing high urbanisation pressure are worrying. The gradual disappearance of tradition and symbolism of rural garden – its plant specificity, composition and function and, as a consequence, its rural landscape identity is evident. Particular worries are related to the lack of awareness of tradition or, even worse, a conscious attempt to break with this rural tradition as it is perceived negatively in the sense that it is identified with backwardness of the countryside. The tendency to copy urban standards is further reinforced by the wide availability of plants especially of foreign origin, building and construction materials as well as lack of time for cultivation practices. Varied and all-year-round supply of fruit, vegetables and herbs and their processed products contributes significantly to the vanishing of time-consuming backyard vegetable gardens and orchards.
References
Bański J., 2005, Przestrzenny wymiar współczesnych procesów na wsi, „Studia Obszarów Wiejskich”, 9, IGiPZ PAN, PTG, Warszawa.
Google Scholar
Baranowski B., 1964, Zarys historii ogrodnictwa wiejskiego w Polsce, PWRiL, Warszawa.
Google Scholar
Bogdanowski J., 1976, Kompozycja i planowanie w architekturze krajobrazu, Wrocław–Warszawa–Kraków–Gdańsk, Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
Google Scholar
Borcz Z., 2005, Zmiany w krajobrazie wsi na przełomie XX i XXI wieku, „Architektura Krajobrazu. Studia i Prezentacje”, 1–2: 4–9.
Google Scholar
Cała A., Orzechowska I., 2007, Rola ogrodu przydomowego w kształtowaniu wizerunku wsi, [w:] Gawryszewska B.J., Herman K. (red.), Ogród za oknem. Współczesny ogród przydomowy w teorii architektury krajobrazu, Wydawnictwo Ideagrafia, Warszawa: 42–45.
Google Scholar
Chojnacka M., Wilkaniec A., 2011, Tradycyjny ogród wiejski – historia i współczesne inspiracje, [w:] Drozdek M.E. (red.), Zieleń miast i wsi współczesna i zabytkowa. Rośliny do zadań specjalnych, Oficyna Wydawnicza Państwowej Szkoły Zawodowej w Sulechowie, Sulechów–Kalsk: 193–206.
Google Scholar
Chowaniec M., 1964, Siedlisko i zagroda w planowaniu wsi, Arkady, Warszawa.
Google Scholar
Czechowicz M., Kozłowska E., 2004, Zmiany w zagospodarowaniu przestrzeni przydomowych na terenach wiejskich na przykładzie wsi dolnośląskich, [w:] Krajobraz i ogród wiejski, t. 2: Tradycje a współczesny krajobraz polskiej wsi: 63–72.
Google Scholar
Kacprzak E., Maćkiewicz B., 2011, Wyłączenia użytków rolnych z produkcji rolniczej w powiecie poznańskim w latach 2000–2009, [w:] Kacprzak E., Maćkiewicz B. (red.), Gospodarka rolna w aglomeracji poznańskiej, Biblioteka Aglomeracji Poznańskiej 16, Wydawnictwo Naukowe Bogucki, Poznań: 61–70.
Google Scholar
Kacprzak E., Maćkiewicz B., 2013, Farmland conversion and changes in the land-use pattern in the Poznań agglomeration in the years 2000–2009, [w:] Kołodziejczak A. (red.), „Questiones Geographicae”, 32 (4): 91–102.
Google Scholar
Kacprzak E., Staszewska S., 2009, Zmiany struktury funkcjonalno-przestrzennej jednostek osadniczych strefy podmiejskiej dużych ośrodków miejskich (na przykładzie strefy podmiejskiej miasta Poznania), [w:] Marszał T. (red.), Struktura funkcjonalna małych miast, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź: 51–68.
Google Scholar
Kacprzak E., Staszewska S., 2011, Wpływ suburbanizacji na wiejskie struktury osadnicze, „Studia Miejskie”, 3: 99–112.
Google Scholar
Kajdanek K., 2012, Suburbanizacja po polsku, Zakład Wydawniczy NOMOS, Kraków.
Google Scholar
Lisowski A., Grochowski M., 2007, Procesy suburbanizacji. Uwarunkowania, formy i konsekwencje, Opracowanie przygotowane na zlecenie Ministerstwa Rozwoju Regionalnego, Warszawa.
Google Scholar
Maćkiewicz B., 2007, Rynek nieruchomości niezabudowanych w Poznaniu i powiecie poznańskim w latach 1995–2000, Bogucki Wydawnictwo Naukowe, Poznań.
Google Scholar
Maćkiewicz B., 2011, Obrót gruntami niezabudowanymi w aglomeracji poznańskiej w latach 1999–2009, [w:] Kacprzak E., Maćkiewicz B. (red.), Gospodarka rolna w aglomeracji poznańskiej, Biblioteka Aglomeracji Poznańskiej, 16, Wydawnictwo Naukowe Bogucki, Poznań: 71–70–89.
Google Scholar
Maćkiewicz B., 2016, Gospodarka gruntami, [w:] Kaczmarek T., Mikuła Ł. (red.), Koncepcja kierunków rozwoju przestrzennego Metropolii Poznań, Centrum Badań Metropolitalnych UAM, Poznań: 171–179.
Google Scholar
Maćkiewicz B., Motek P., 2014, Wyłączenia gruntów rolnych z produkcji rolnej a dochody gmin z podatku od nieruchomości, „Rozwój Regionalny i Polityka Regionalna”, 28, Bogucki Wydawnictwo Naukowe, Poznań: 69–77.
Google Scholar
Maćkiewicz B., Kacprzak E., 2015, Policies of farmland use in the agglomeration of Poznań, „Studia Regionalia”, 41–42: 115–128.
Google Scholar
Majdecka-Strzeżek A., 2009, Kształtowanie i ochrona krajobrazu miejscowości z uwzględnieniem specyfiki regionalnej dla potrzeb turystyki, „Nauka, Przyroda, Technologie”, 3 (1): 21–22.
Google Scholar
Majdecki L., 2009, Historia ogrodów, t. I i II, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
Google Scholar
Mitkowska A., 2009, Ogród przydomowy jako odzwierciedlenie tradycji miejsca, [w:] Gawryszewska B.J., Rothimel B. (red.), Ogród za oknem. W poszukiwaniu formy, Wydawnictwo Sztuka Ogrodu Sztuka Krajobrazu, Warszawa: 67–78.
Google Scholar
Marks E., Połucha I., Elkhatib A.O., 2012, Współczesne trendy zagospodarowania przestrzeni przydomowej obszarów wiejskich na wybranych przykładach, „Acta Sci. Pol. Administratio Locorum”, 11 (3): 185–199.
Google Scholar
Niedźwiecka-Filipiak I., 2005, Przemiany wizerunku wsi opolskiej pod wpływem odnowy wsi, „Architektura Krajobrazu. Studia i Prezentacje”, 1–2: 18–26.
Google Scholar
Pietrzak M., Angiel M., 2009, Tradycyjny ogród wiejski w krajobrazie Pogórzy Karpackich, [w:] Gawryszewska B.J., Rothimel B. (red.), Ogród za oknem. W poszukiwaniu formy, Wydawnictwo Sztuka Ogrodu Sztuka Krajobrazu, Warszawa: 67–78.
Google Scholar
Plessner H., 1987, Wiejski ogród przydomowy, Zakład Wydawniczy, CRS, Warszawa.
Google Scholar
Rozporządzenie Ministra Infrastruktury w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (Dz.U. 2015, poz. 1422).
Google Scholar
Śleszyński P., 2016, Konferencja „Społeczne, gospodarcze i przestrzenne wyzwania dla polityki rozwoju Warszawy i jej obszaru metropolitalnego”, „Przegląd Geograficzny. Kronika”, 88 (2): 287–290.
Google Scholar
Topolski J., 1964, Ogrodnictwo, [w:] Buszta J. (red.), Kultura ludowa Wielkopolski, t. III, Wydawnictwo Poznańskie, Poznań: 267–298.
Google Scholar
Uruszczak M., 2012, Przemiany przydomowych ogrodów wiejskich w Małopolsce na przykładzie Jury Krakowsko-Częstochowskiej, [w:] Infrastruktura i ekologia terenów wiejskich, Komisja Technicznej Infrastruktury Wsi, PAN, Kraków.
Google Scholar
Uruszczak M., Myga-Piątek U., Pijanowski J., Przegon W., Nita J., Szczepańska M., Kwoczyńska B., Dzudzińska A., Koziara Z., 2015, Planowanie krajobrazu a rozwój regionalny, Wydawnictwo Uniwersytetu Rolniczego w Krakowie, Kraków.
Google Scholar
Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 roku Prawo ochrony środowiska (Dz.U. 2001, nr 62, poz. 627, z późn. zm.).
Google Scholar
Ustawa z dnia 3 lutego 1995 roku o ochronie gruntów rolnych i leśnych (Dz.U. 2015, poz. 909, z późn. zm.).
Google Scholar
Ustawa z dnia 15 listopada 1984 roku o podatku rolnym (Dz.U. 2016, poz. 617, z późn. zm.).
Google Scholar
Ustawa z dnia 12 stycznia 1991 roku o podatkach i opłatach lokalnych (Dz.U. 2016, poz. 716, z późn. zm.).
Google Scholar
Ustawa z dnia 7 lipca 1994 roku Prawo Budowlane (Dz.U. 2016, nr 0, poz. 290, z późn. zm.).
Google Scholar
Ustawa z dnia 27 marca 2003 roku o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (Dz.U. 2016, nr 0, poz. 778, z późn. zm.).
Google Scholar
Ustawa z dnia 16 kwietnia 2004 roku o ochronie przyrody (Dz.U. 2016, nr 0, poz. 2134, z późn. zm.).
Google Scholar
Wójcik M., 2008, Przemiany społeczno-gospodarcze wsi aglomeracji łódzkiej w okresie transformacji ustrojowej, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź.
Google Scholar
Zaraś-Januszkiewicz E.M., Szymczak-Piątek M., Wieczorek J., 2004, Symbolika roślin i związana z nimi obrzędowość w tradycji ludowej, [w:] Janecki J., Borkowski Z. (red.), Krajobraz i ogród wiejski, t. 3: Przyrodniczy i kulturowy krajobraz wiejski, Wydawnictwo KUL, Lublin.
Google Scholar
Downloads
Published
How to Cite
Issue
Section
