Mniejszości narodowe i etniczne w Polsce z perspektywy geografii politycznej

Andrzej Rykała

doi:10.18778/1508-1117.17.04

Authors

Andrzej Rykała Katedra Geografii Politycznej i Studiów Regionalnych Wydział Nauk Geograficznych, Uniwersytet Łódzki

DOI:

https://doi.org/10.18778/1508-1117.17.04

Keywords:

national minority, ethnic minority, Poland, political geography

Abstract

The preponderance of people of Polish nationality who are followers of the Roman Catholic Church does not make Poland a state of one nation and denomination. In addition to the national and religious majority, Poland also includes national, ethnic and Mniejszości narodowe i etniczne w Polsce z perspektywy geografii politycznej religious minorities. Their presence is stressed not only because in democratic countries such as Poland the protection of these groups is very important. In the case of Poland, it is crucial that throughout its history it has been a multicultural country with representatives of various national and religious groups living together. Minorities occurring in contemporary Poland, despite their numerically small share in the overall population, are a testament to the unique national and religious heritage of Polish land. The general aim of this article is to present the communities that kept their national and ethnic identity in this special cultural context, differing from the majority of Poles in their national (partially coincident with denominational) affiliation. This general objective will be achieved through several detailed objectives including: a retrospective analysis of the recognition of ethnic issues (including minorities) by the political geography, the identification, determining the number and location, as well as an analysis of legal positions of national and ethnic minorities in contemporary Poland.

References

Babiński G., 2004, Mniejszości narodowe i etniczne w Polsce w świetle spisu ludności z roku 2002, „Studia Socjologiczne”, 1(172).
Google Scholar

Barbag J., 1987, Geografia polityczna ogólna, Warszawa.
Google Scholar

Barwiński M., 2013, Geograficzno-polityczne uwarunkowania sytuacji Ukraińców, Łemków, Białorusinów i Litwinów w Polsce po 1944 roku, Łódź.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.18778/7525-785-4

Barwiński M., 2014, Struktura narodowościowa Polski w świetle wyników spisu powszechnego z 2011 roku, „Przegląd Geograficzny”, 86(2).
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.7163/PrzG.2014.2.3

Bikont A., 2004, My z Jedwabnego, Warszawa.
Google Scholar

Chałupczak H., Browarek T., 1998, Mniejszości narodowe w Polsce 1918–1995, Lublin.
Google Scholar

Eberhardt P., 2010, Migracje polityczne na ziemiach polskich (1939–1945), Poznań.
Google Scholar

Eberhardt P., 2011, Political Migrations on Polish Territories (1939–1950), Warszawa.
Google Scholar

Engelking B., 2011, Jest taki piękny słoneczny dzień... Losy Żydów szukających ratunku na wsi polskiej 1942–1945, Warszawa.
Google Scholar

Fleszar M., 1958, W sprawie badań nad geografią polityczną w Polsce, „Przegląd Geograficzny”, 30(1)
Google Scholar

Gawryszewski A., 2005, Ludność Polski w XX wieku, Warszawa.
Google Scholar

Grabowski J., 2011, Judenjagd. Polowanie na Żydów 1942–1945. Studium dziejów pewnego powiatu, Warszawa.
Google Scholar

Grabski A., Rykała A, 2010, Żydzi w Polsce 1944–2010, [w:] Grabski A., Rykała A., Sienkiewicz W., Wijaczka J., Wodziński M., Zaremska H., Żbikowski A., Żyndul J., Atlas historii Żydów polskich, Warszawa.
Google Scholar

Gross J.T., 2000, Sąsiedzi. Historia zagłady żydowskiego miasteczka, Sejny.
Google Scholar

Koter M., Kulesza M., 2001, Geographical and historical grounds of formation of borders and present-day Poland, [w:] Koter M., Heffner K. (red.), Changing role of border areas and regional policies, „Region and Regionalism”, 5, Łódź–Opole.
Google Scholar

Kulesza M., 2009, Uwagi na temat geografii historycznej w Polsce po II wojnie światowej, [w:] Kulesza M., Geografia historyczna jako determinanta rozwoju nauk humanistycznych, Legnica–Łódź.
Google Scholar

Kurcz Z., 1995, Mniejszość niemiecka w Polsce, Wrocław.
Google Scholar

Kurcz Z., 1997, Mniejszość niemiecka w Polsce: geneza, struktury, oczekiwania, [w:] Kurcz Z. (red.), Mniejszości narodowe w Polsce, Wrocław
Google Scholar

Kurcz Z., 2001, Mniejszość niemiecka w Polsce na tle innych mniejszości, Poznań.
Google Scholar

Kwilecki A., 1963, Mniejszości narodowe w Polsce Ludowej, „Kultura i Społeczeństwo”, 4.
Google Scholar

Mahler R., 1967, Żydzi w dawnej Polsce w świetle liczb. Struktura demograficzna i spo- łeczno-ekonomiczna Żydów w Koronie w XVIII wieku, [w:] Przeszłość demograficzna Polski. Materiały i studia, Warszawa.
Google Scholar

Maryański A., 1994, Narodowości świata, Warszawa.
Google Scholar

Mędykowski W., 2012, W cieniu gigantów. Pogromy Żydów 1941 r. w byłej sowieckiej strefie okupacyjnej. Kontekst historyczny, społeczny i kulturowy, Warszawa.
Google Scholar

Nijakowski L.M., Łodziński S. (red.), 2003, Mniejszości narodowe i etniczne w Polsce. Informator 2003, Warszawa.
Google Scholar

Nowakowska I., 1989, Fenomen żydowskiej mniejszości narodowej w okresie międzywojennym na przykładzie Polski w latach 1918–1939, „Biuletyn ŻIH”, 1–2(150).
Google Scholar

Nowakowski S., 1933, Geografia jako nauka i dzieje odkryć geograficznych, Warszawa.
Google Scholar

Olszewicz B., 1938, Obraz Polski dzisiejszej: fakty, cyfry, tablice, Warszawa.
Google Scholar

Podraza A., 1991, Żydzi i wieś w dawnej Rzeczypospolitej, [w:] Żydzi w dawnej Rzeczypospolitej. Materiały z konferencji „Autonomia Żydów w Rzeczypospolitej szlacheckiej”, Międzywydziałowy Zakład Historii i Kultury Żydów w Polsce, Uniwersytet Jagielloński, 22–26 IX 1986 r., Wrocław–Warszawa–Kraków.
Google Scholar

Ratzel F., 1897, Politische Geographie, München.
Google Scholar

Rykała A., 2008a, Sytuacja społeczno-kulturalna Litwinów w Polsce i ich wpływ na relacje między krajem zamieszkania a Litwą, „Acta Universitatis Lodziensis. Folia Geographica Socio-Oeconomica”, 9, Łódź.
Google Scholar

Rykała A., 2008b, Changes of the ethnic-religious map of Poland after the post-war border shifts (on the example of the so-called western territories), [w:] Siwek T. Baar V. (red.), Globalisation and its impact on localities, Ostrava.
Google Scholar

Rykała A., 2009, Z ziemi ukraińskiej do polskiej – dziedzictwo religijne Kresów Rzeczypospolitej w przestrzeni współczesnej Polski, [w:] Franz M., Pietkiewicz K. (red.), Od Zborowa do NATO (1649–2009). Studia z dziejów stosunków polsko-ukraińskich od XVII do XXI wieku, Toruń.
Google Scholar

Rykała A., 2011a, Mniejszości religijne w Polsce – geneza, struktury przestrzenne, tło etniczne, Łódź.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.18778/7525-577-5

Rykała A., 2011b, Mniejszość religijna – mniejszość etniczna – wspólnota kulturowa. Uwagi na temat genezy, aktywności i tożsamości Karaimów w Polsce, „Acta Universitatis Lodziensis. Folia Geographica Socio-Oeconomica”, 11, Łódź.
Google Scholar

Rykała A., 2012, Dlaczego razem? Uwagi o relacjach między geograficzno-historyczną i geograficzno-polityczną perspektywą metodologiczną i poznawczą, [w:] Rykała A. (red.), Granice – mniejszości narodowe i religijne – dziedzictwo, „Studia z Geografii Politycznej i Historycznej”, t. 1, Łódź.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.18778/2300-0562.01.02

Rykała A., Barwiński M., 2010, Przemiany demograficzno-społeczne i działalność organizacyjna Niemców w Łodzi na tle sytuacji mniejszości niemieckiej w Polsce po 1945 r., [w:] Lech A., Radziszewska K., Rykała A. (red.), Społeczność żydowska i niemiecka w Łodzi po 1945 roku, Łódź.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.18778/7525-496-9.15

Sobczak L., 1982, Mniejszości narodowe w Polsce, „Czasopismo Geograficzne”, 2.
Google Scholar

Sobczyński M., 2000, Struktura narodowościowo-wyznaniowa Polski, „Acta Universitatis Lodziensis. Folia Geographica Socio-Oeconomica”, 3, Łódź.
Google Scholar

Sobczyński M., 2008, Historia geografii politycznej, [w:] Jackowski A., Liszewski S., Richling A. (red.), Historia geografii polskiej, Warszawa.
Google Scholar

Tomaszewski J., 1985a, Ojczyzna nie tylko Polaków, Warszawa.
Google Scholar

Tomaszewski J., 1985b, Rzeczpospolita wielu narodów, Warszawa.
Google Scholar

Tomaszewski J., 1991, Mniejszości narodowe w Polsce w XX w., Warszawa.
Google Scholar

Tomaszewski J. (red.), 1993, Najnowsze dzieje Żydów w Polsce w zarysie (do 1950), Warszawa.
Google Scholar

Topolski J., 2000, Historia Polski, Poznań.
Google Scholar

Wyrwicz K., 1768, Geografia czasów teraźniejszych, Wilno.
Google Scholar

Wyznania religijne. Stowarzyszenia narodowościowe i etniczne w Polsce 2000–2002, 2003, Warszawa.
Google Scholar