Acta Universitatis Lodziensis. Folia Psychologica

Trzydzieści lat neuronauki społecznej

2023-01-19T15:29:25+01:00

Neuronauka społeczna, która narodziła się jako subdyscyplina neuronauki poznawczej na początku lat dziewięćdziesiątych XX w., na przestrzeni ostatnich dekad ulegała dynamicznym przemianom. Unikalne połączenie perspektywy nauk społecznych, psychologicznych i biologicznych, jakie oferuje ta dziedzina, umożliwia badanie funkcjonowania człowieka na wielu płaszczyznach, co może prowadzić do głębszego zrozumienia mechanizmów je kształtujących. Niniejsza publikacja ma na celu przybliżenie procesu kształtowania się neuronauki społecznej, zarówno pod kątem rozwoju badań, jak i struktur akademickich z nią związanych. Ponadto zostały przedstawione wyniki dotychczasowych badań z zakresu izolacji społecznej i subiektywnego statusu społecznego oraz wpływ tych czynników na zdrowie publiczne, co stanowi przykład zastosowania interdyscyplinarnego podejścia neuronauki społecznej w praktyce.

Proces podwójnej tranzycji wyzwaniem dla rozwoju młodzieży z niepełnosprawnością

2023-01-19T15:29:14+01:00

Tranzycja dla młodych dorosłych jest pomostem między przewidywalnym i uporządkowanym światem edukacji a światem pracy, który cechuje się nieprzewidywalnością oraz zmiennymi regułami. Tranzycja stanowi wyzwanie dla młodzieży, która przechodzi z etapu dorastania w etap dorosłości. Artykuł ukazuje specyficzne trudności młodzieży z niepełnosprawnością w procesie tranzycji. Podkreślono rolę rodziców oraz szkoły w przygotowaniu młodzieży z niepełnosprawnością do budowania autonomii i dorosłego życia.

Doświadczenia religijne osób z niepełnosprawnością intelektualną

2023-01-19T15:29:21+01:00

Zgodnie z modelem społeczno-ekologicznym niepełnosprawność intelektualna jest wielowymiarowym stanem ludzkiej egzystencji, który rozpatruje się w relacji do wymogów środowiska. Jeden z czynników tego modelu, tj. kontekst, wskazuje na to, iż na funkcjonowanie osoby z niepełnosprawnością wpływa wiele właściwości wewnętrznych osoby oraz jej otoczenia. Do nich należą też doświadczenia duchowe i doświadczenia religijne osoby z niepełnosprawnością intelektualną. W artykule tym będą omawiane kwestie związane z religijnością tej grupy osób jako istotne dla ich funkcjonowania. Dokonana w nim została metaanaliza wyników badań dotyczących tego zagadnienia. Przedstawiony będzie komponent poznawczy, emocjonalno-motywacyjny oraz behawioralny postawy religijnej. Zagadnienia te są stosunkowo rzadko poruszane w literaturze przedmiotu. Analiza literatury przedmiotu wskazuje na to, iż religijność ma duże znaczenie dla funkcjonowania osób z niepełnosprawnością intelektualną. Szczególnie ważne są dla nich doświadczenia religijne (komponent emocjonalny) oraz praktyki religijne (komponent behawioralny).

Postawy rodziców wobec dzieci z wrodzoną łamliwością kości

2023-01-19T15:29:18+01:00

Wprowadzenie: Wrodzona łamliwość kości (osteogenesis imperfecta – OI) jest rzadką chorobą kości. Etiologia jej obejmuje defekt genów odpowiedzialnych za produkcję kolagenu typu I lub mutacji genów białek zaangażowanych w jego potranslacyjną obróbkę. Pacjenci doświadczają nawracających złamań kości długich i kręgów oraz trudności funkcjonalnych innych narządów.

Cel: Ocena postaw rodziców wobec pacjentów pediatrycznych z rozpoznaniem OI.

Materiał i metody: Przebadano 102 osoby (51 rodziców pacjentów z wrodzoną łamliwością kości oraz 51 opiekunów dzieci z rozpoznaniem nieprawidłowości gospodarki wapniowo-fosforanowej). Zastosowano Skalę Postaw Rodzicielskich M. Plopy oraz autorską ankietę socjometryczną.

Wyniki: Wykazano brak istotnych statystycznie różnic w ocenie nasilenia postaw rodziców wobec dzieci z OI (wrodzoną łamliwością kości) oraz z NG Ca-P (nieprawidłowościami gospodarki wapniowo-fosforanowej). Opiekunów charakteryzuje wysoki poziom akceptacji, przeciętne nasilenie wymagań, autonomii i ochrony oraz mała niekonsekwencja wobec chorych dzieci.

Wnioski: Rodzice dzieci z OI mają potencjał tworzenia dobrych warunków do rozwoju swoich chorych dzieci, a pozytywne postawy są korzystnym czynnikiem sprzyjającym prawidłowej adaptacji dzieci do życia.

Kompetencje społeczne i wartości – rola inteligencji

2023-01-19T15:29:27+01:00

W badaniu analizowano, czy inteligencja różnicuje kompetencje społeczne (w samoocenie i ocenie innych), cenienie wartości oraz związki między cenieniem wartości a kompetencjami społecznymi. 56 członków stowarzyszenia Mensa Polska oraz 57 osób z grupy kontrolnej wypełniło on-line kwestionariusz PVQ-RR (wartości) i kwestionariusz PROKOS (samoocena kompetencji). Kompetencje badanych oszacowali on-line także ich znajomi za pomocą zmodyfikowanej wersji kwestionariusza PROKOS. Członkowie Mensy niżej oceniali swoje kompetencje kooperacyjne, a na poziomie trendu także społecznikowskie, a wyżej asertywne niż grupa kontrolna, ale nie było żadnych różnic w ocenach dokonanych przez innych. Wśród członków Mensy samooceny kompetencji (z wyjątkiem kompetencji towarzyskich i asertywnych) były niższe niż oceny rówieśników. Członkowie Mensy istotnie słabiej identyfikowali się z uniwersalnymi wartościami i niżej cenili wartości społeczne niż grupa kontrolna. W grupie kontrolnej samoocena kompetencji była powiązana z wartościami skoncentrowanymi na innych oraz na sobie. Wśród członków Mensy wartości nie korelowały z samooceną kompetencji.

Wstęp

2023-01-19T08:25:08+01:00